Archieven

Uw zoekacties: Stadsgerecht Rhenen

066 Stadsgerecht Rhenen

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
066   Stadsgerecht Rhenen
Inleiding
1. Stadsgerecht
2. Archief en inventaris
3. Aanwijzingen voor de gebruiker
4. Literatuur en bronnen
laatste wijziging 09-01-2024
15.229 beschreven archiefstukken
21 gedigitaliseerd
totaal 156 bestanden
Inventaris
1. Criminele rechtspraak
2. Civiele rechtspraak
3. Vrijwillige rechtspraak
4. Huishoudelijke zaken
647 Fragmenten van een poorterboek, 1438, 1461, z.j.
604 Stukken betreffende de herziening van de bepalingen inzake het procederen, 1609-18de eeuw
605 Reglement inzake het functioneren van de schepenen en de overige functionarissen van het gerecht, [eind 18de eeuw]
606-616 Minuten van gerechtsstukken
617 Register van gerechtsnotulen, 1805, 1806
618 Brieven, ingekomen bij het gerecht. Met de daarop gevallen beschikkingen, 1707-1715
619-620 Rekesten, ingekomen bij het gerecht en de magistraat
619 1612-1651
620 17de en 18de eeuw
z.j.: Jan Hillebrantsz en Jan Papeveld geven te kennen hoe de huisvrouw van Roelof Hendricksz op 1-5 jl. 's morgens omtrent 8 uur 12 paar duiven heeft gekocht. Zij krijg daarom een boete van 6 gulden boven dat de duiven verbeurd zijn.
z.j.: Hendrik Palliot geeft te kennen dat zijn vrouw onlangs is overleden en heeft nagelaten drie kleine kinderen waarvoor hij de kost niet kan winnen omdat hij kreupel is. De predikantsvrouw met de vrouw van schepen Roest hebben gezien en gehoord het grote gebrek van het jongste kind (20 weken oud). Zij hebben dit 5 weken geleden aanbesteed bij Jacob Cornelisz. Zij klagen nu dat het hen teveel kost. Hij verzoekt het gerecht om zijn kind elders te besteden.
z.j.: Voor antwoord bij exceptie tegen de ongefundeerde eis door Jan Beerntsz, pachter van het gemaal, gepresenteerd, zeggen Cornelis Gijsbertsz, Sweer Thonisz, Adriaen Thonisz en Dirck Petersz, excipiënten dat de requirant kwalijk ageert contradictoria de 17-12-1644 nog is verstaan in eenzelfde zaak tussen Frans Christiaensz en de burgemeester Verhuijdt c.s., welke zaak nog ongedecideerd hangt.
z.j.: De gasthuis- en weeshuismeesters geven te kennen dat zij geen voldoening kunnen krijgen van diverse posten van jaarlijkse uitgangen en losrenten, zowel ten tijde van wijlen gast- en weeshuismeester Huijbert Budding als van de gewezen gast- en weeshuismeester Marckelbach. Zij verzoeken assistentie van het gerecht.
z.j.: Pelgrum Vonck, veerman te Rhenen, geeft te kennen dat de Marsdijk niet zodanig is gemaakt dat men daarover met wagens kan rijden. Dat is tot nadeel van het veer en de passagiers. Hierin dient te worden voorzien.
z.j.: Wessel van Kesteren, won. Rhenen, geeft te kennen dat hij nu wel een dagwerk turf zou doen graven maar daar heeft hij toestemming van het gerecht voor nodig.
z.j.: Oth Reijersz, hoedenmaker, en Jan Huijbertsz, burger te Rhenen, geven te kennen dat aan de westzijde van de Rijnpoort de gracht begint te verzanden en tot een bekwame hof wordt, zoals Teunis de Lijndraaier aan de andere kant heeft. Zij willen dat wel op eigen kosten maken.
z.j.: Jan Thonisz van Schalkwijk, j.m., geb. Rhenen, geeft te kennen dat hij naar Frankrijk wil reizen om daar te gaan werken. Hij is echter gevangen genomen door de Duinkerkers. Omdat hij geen losgeld kon betalen, heeft hij dienst genomen op een oorlogsschip aldaar. Hierop is hij met het schip door een kapitein van de Verenigde Nederlanden gevangen genomen. Hierna heeft hij lange tijd in Beverwijk en daarna ook in ’s-Gravenhage gevangen gezeten. Hij heeft zich vrij kunnen kopen door zijn verteringen te betalen. Dat is gelukt op zo’n 33 gulden na. Hij vraagt de regering van Rhenen dit voor hem te betalen.
z.j.: De gildemeesters en gildebroers van St. Severusgilde te Rhenen, geven te kennen dat Hendrick N.N. een van de gildebroeders heeft uitgescholden, genaamd Jan Beerntsz, zeggende dat hij een pond garen dat hij had geweven zou hebben genomen en dus een dief was. Zij verzoeken de magistraat dit af te handelen.
z.j.: Francois Vossius geeft te kennen dat hij lang geleden alle devoiren, zowel eerst voor de kerkenraad van Rhenen, alsook daarna bij de classis van Rhenen-Wijk, heeft aangewend om te trouwen met Catharina Jansdr van Amsterdam. De classis heeft nu geoordeeld dat deze zaak politiek is. Vossius is advocaat voor het Hof van Holland. Zijn vader Gerardus Vossius, kanunnik te Cantelbury en professor, belet hem zijn huwelijk te consumeren.
z.j.: Hendrick Hertgens voor zichzelf en namens zijn vrouw geeft te kennen hoe Jan Eijcken, Schotsman, op 18 september 1640 hem gescholden heeft voor een dief en zijn huisvrouw voor een landloopster. Hij verzoekt het gerecht dit af te handelen. Het gerecht ordonneert de partijen voor commissarissen te compareren op 29-9-1640. Met attestaties van Eva Masimeus (26 jaar), Hendrick Petersz (25 jaar) en Roelof Reijniersz (31 jaar). En een bevel, gedateerd 19-9-1640, om Jan Eijcken gerechtelijk te insinueren.
z.j.: Naeltgen Tuijlen, wed. Cornelis Tuijl de oude, geeft te kennen dat zij haar huisje, staande aan het eind van de Molenstraat aan de wal, wil verkopen. Het staat op stadsgrond en dus verzoekt zij de magistraat haar huis te kopen.
z.j.: Huidevetters, huidenkopers en schoenmakers van Rhenen, geven te kennen dat binnen Utrecht, Amersfoort en Wijk bij Duurstede de magistraten de huidenvetters, huidenkopers en schoenmakers hebben geoctroijeerd een gilde of broederschap genaamd St. Crispijnsgilde. Zij willen ook een dergelijk gilde in Rhenen. De magistraat geeft fiat op 22-6-1633. Met een kopie van de gildebrief van Wijk bij Duurstede (incompleet).
z.j.: Thonis Aertsen, lijndraaier, geeft te kennen dat hij wel gezind is in de stadsgracht aan de oostzijde van de Rijnpoort een gedeelte aan te maken tot aan de Bontekoetoren een roede van de muur af om met wijngaarden en andere plantage tot sieraad van de stad te bepoten.
z.j.: De gildebroeders van het St. Nicolaasgilde te Rhenen geven aan dat zekere soldaten van de graaf van Waldeck alzo een soldaat woont in het huis van Jan Cornelisz en een die met de dochter van Wijn Wesselsz is getrouwd, zich stoutelijk hebben onderstaan kramerij te houden en te bakken tegen het privilege in.
z.j.: Juffr. Van Eck vertoont dat Willem de verver, haar buurman, achter de gemene muur van haar en Willem zijn mest te leggen, ook zijn varkensschot en zijn koestal, waardoor het water over haar erf loopt. Het gerecht stelt dit op 18-1-1639 in handen van partijen om binnen 24 uren hierop te reageren.
z.j.: Johan van Mansfelt, maarschalk van Montfoort, geeft te kennen dat hij binnen Montfoort een huis heeft gekocht dat hij van plan is te verbouwen. Hij verzoekt de regering van Rhenen hem een raam met het wapen van Rhenen te schenken.
1639: Reinerus van Oosterzee, emerituspredikant, vertoont hoe de Staten van Utrecht hebben verstaan dat hij medicijnen zou studeren om in tijden van nood als een pestmeester door de gemeenten gebruikt te kunnen worden. Maar een dergelijke studie is zeer kostbaar. Daarom verzoekt hij de magistraat hem 13 gulden te schenken.
1638: Beernt Thonisz, won. Barneveld, geeft te kennen dat jonker Werner van Lennip, schout te Rhenen, enige tijd geleden zekere obligatie waarmee Beernt te Rhenen in rechten agerende was, naar zich genomen omdat er geen behoorlijk zegel op zou zitten. In Gelderland gebruikt men echter geen zegels. Hij verzoekt het gerecht deze obligatie, sprekende ten laste van Elis Willemsz, te restitueren.
z.j.: Jacob Casembroot, schout nomine officij, geeft aan dat Lambert Claesz het stadsveen heeft afgegraven. Hij heeft dit bekend. Dit is diefstal en moet worden gestraft.
z.j.: Adriaentje Gijsberts, wed. Claes Hendricksz Lam, geeft te kennen dat haar staat achteruit loopt en zij geen middelen heeft om haar crediteuren naar wens te voldoen. Haar goederen worden voor de helft van de waarde verkocht en binnenkort zal een nieuwe crediteur verzoeken om de rest te verkopen. Zij verzoekt haar goederen zelf te mogen verkopen. De magistraat accordeert haar verzoek op 13-7-1641.
z.j.: Haesje van Baern, Jannigje Vereem, beiden conventualen te Rhenen, geven te kennen dat de prove van Merritgen van Aken vorig jaar t.b.v. de stad Rhenen is vervallen. Hierdoor zijn zij zeer verlegen omdat zij nu geen inkomen hebben om samen (in plaats van drie) huis te houden. Zij willen graag een jaar van gratie.
z.j.: Evert Evertsz Dionijs geeft te kennen dat hij enige tijd geleden door loting de quotisatie van Rhenen en de vrijheid daarvan over 1631 heeft gekregen. Zijn schoonvader Johan Anthonisz Verhell, schepen, heeft deze quotisatie aan hem over gedaan. Hij verzoekt dit nog enige jaren te mogen doen.
1641: Jonker Anselm van Deuverden van Voort geeft te kennen dat hij op 15 december door de deurwaarder Matheus Lijster is gesommeerd om te namptiseren 15 gulden 12 stuivers t.b.v. Fenneke Willems, zo zij poogt te ageren. Hij heeft zich echter niet kunnen verdedigen omdat zijn vrouw dodelijk ziek lag en zijn procureur de roose aan beide benen had. Er loopt nog een proces van hem te Culemborg tegen de erfgenamen van zijn schoonvader jonker van Lauwijck. Hieruit komt deze schuld voort. Hij verzoekt de zaak nog in statu te houden.
z.j.: De predikanten te Rhenen en de ouderlingen, representerende de kerkenraad, geven te kennen dat zij bij de laatste markt gezien hebben dat er onbetamelijke dingen gebeurden in strijd met de sabbat (=zondagsrust). De magistraat beveelt de officier de plakkaten weer goed na te leven, gedateerd 17-11-1629.
z.j.: De buurmeesters en gemene buren van Veenendaal geven te kennen dat zij ten hoogste bezwaard zijn met huis- en oorlogsgeld en niet machtig zijn dit langer op te brengen. Er staan veel huizen leeg en zijn vervallen, blijkende uit de cedulle die zij bij het verzoek hebben gedaan. De magistraat remitteert de supplianten op 16-8-1624 jaarlijks van 600 gulden huisgeld de som van 25 gulden. De cedulle bevat de restanten van het huisgeld van de huizen die leeg staan en vervallen zijn.
z.j.: In de bovenbuurt aan de pannenhuizen: De huizen van Steven Adriaensz, Jan Dircksz brouwer, Hendrick Jansz, Gosen Jacobsz, Dirck Cornelisz, Jacob Lenertsz, Cornelis Hendricksz, Jan Cornelisz, Hendrick Cuipers, Jan van Amersfoort, Claes Tonisz, Huijbert Tonisz, de buren, Tonis Tonisz, Merrij Loven, de kreupele, de blinde, Rem Bul, Enijs Aertsz, Jan Multus, Aert Claesz in het sant.
z.j.: Van de lege huizen en plaatsen in de Benedenbuurt: Aelbert Corsen, Jasper Reijersz, Maeij Breunis, Lutteke Jans, Aert Aelberts, Jennijck Claes Lambertsz, Jan Adriaensz, Hermen Jansz, jonge Claes, Elis Jan Tonen, Willem Elisz, de roedner, Aert Verlaer van Maagje Sanders, dhr. Van Gerestein, de Bueken nu toebehorende de burgemeester, het dans schol.
z.j.: En in de Kerkenbuurt: Meester Alert, Jan Huijpt, Stijn Luijpen, meester Aart, deken Cremer, de Herdeman, de predikant, Rijck Jansz, de crijsman, die maelken ten ten huijs plach te weesen, Rijck Jansz op de hoek, Gerrit de wever, Jacob Jansz, Elis Baes, Jasper de wever, Jan van Nijmegen, Jasper Reijersz, Gerrit de metselaar, Beert die verfster, Hendrick Jacopsz molenaar, de upperman, de bakker.
z.j.: Johan Geurtsz, won. Achterberg, geeft te kennen dat hij door ongelukken etc. van paarden en koeien, in zo'n staat is geraakt dat hij zijn crediteuren niet meer kan betalen. De cameraar van de stad is een van de voornaamste. Hij verzoekt executie te voorkomen.
z.j.: De weduwe en de kinderen van Johannes Wurtzfeldius, in leven predikant te Rhenen, geven te kennen dat hun man en vader 30 jaar geleden in augustus in Rhenen is komen preken tot zijn sterfdag op 21-12-1635. Zij willen een jaar van gratie, waarin zij zijn traktement van 550 gulden per jaar blijven ontvangen.
z.j.: Cornelis Huijgen van Brenkestein geeft te kennen dat hij graag in Rhenen wil komen wonen en een grutmolen wil maken, zonder de windkorenmolen ietwes te verkoren. Hij verzoekt subsidie hiervoor.
z.j.: Matheus Lijster, deurwaarder, geeft te kennen dat hij enige jaren geleden het huisje waarin hij woont heeft gerepareerd. Door de hoge kosten is hij in schulden geraakt. Hij kan niet betalen.
1634: Cornelis Jacobsen Lam, burger van Rhenen, geeft te kennen dat de magistraat op 28-12-1633 hem en anderen ordonnantie heeft verleend voor 24 gulden herkomende van 4 tonnen bier aan enige Duitse soldaten geleverd. Hierin waren niet begrepen de 12 stuivers door hem aan Jan de Guliker voor het voeren in de Grebbe en 12 stuivers voor de uitslag en 4 stuivers voor de bierdrager verschoten. En de 8 gulden voor de lege tonnen beloofd, die hij nooit heeft terug gezien omdat ze overboord zijn geworpen, zoals Jan Otten verklaart die de soldaten heeft vervoerd. Hij verzoekt de magistraat hem dit te betalen.
066 Stadsgerecht Rhenen
Inventaris
4. Huishoudelijke zaken

619-620 Rekesten, ingekomen bij het gerecht en de magistraat
620 17de en 18de eeuw
1634: Cornelis Jacobsen Lam, burger van Rhenen, geeft te kennen dat de magistraat op 28-12-1633 hem en anderen ordonnantie heeft verleend voor 24 gulden herkomende van 4 tonnen bier aan enige Duitse soldaten geleverd. Hierin waren niet begrepen de 12 stuivers door hem aan Jan de Guliker voor het voeren in de Grebbe en 12 stuivers voor de uitslag en 4 stuivers voor de bierdrager verschoten. En de 8 gulden voor de lege tonnen beloofd, die hij nooit heeft terug gezien omdat ze overboord zijn geworpen, zoals Jan Otten verklaart die de soldaten heeft vervoerd. Hij verzoekt de magistraat hem dit te betalen.
Datering:
1634
laatste wijziging 30-06-2020
z.j.: Hermen Aertsen, burger te Rhenen, geeft te kennen dat hij proces heeft moeten sustineren tegen Gauda Geurtsen en Hendrick Dircksen Gudder als gewezen impostmeesters op het gemaal. Hij verzoekt kopie van de bewijsstukken.
z.j.: Cornelis Quint, won. Elst, geeft te kennen dat Jasper Gerritsz 1,5 jaar geleden met zijn mede-buurmeesters gezet heeft op het veer van Herman van Houten, won. Amerongen, oorlogsgeld heeft geheven. Dat is in het verleden nooit gebeurd. De magistraat beveelt op 10-11-1625 partijen hierop binnen 3 dagen te reageren.
z.j.: Voor antwoord op het rekest van Cornelis Quint requirant van 10-11-1625 aan het gerecht gepresenteerd, zegt Jasper Gerritsz, gerequireerde vanwege de gemene buurmeesters van Veenendaal, dat ten onrechte over de oorlogspenningen in Veenendaal belasting is geheven. De magistraat beveelt partijen op 23-11-1625 om hierop binnen 3 dagen te reageren.
23-1-1620: Voorwaarden waarnaar de gemene schutten van de jonge schutterij te Rhenen in het openbaar verkopen hun huis met het kleine huisje of schuurtje daarbij staande, zuidwaarts bezijden de Bergpoort op het erf dat de magistraat op 8-9-1617 in een verzuimelijke erfpacht aan de schutterij heeft aangedaan en tegenwoordig door jonker Willem van Eck wordt bewoond. Het wordt gekocht door jonker Frederick van Deuverden van Voort, schout, voor 1000 gulden. Op 11-2-1620 heeft hij alles betaald.
1624: De gewezen jonge schutten binnen Rhenen geven te kennen dat zij in 1622 tot vermeerdering van hun inkomsten een lege plaats hebben verkregen om daar een huis op te bouwen. Zij verkopen een erfrente van 100 gulden aan Thomas Hubertsen, cameraar van Rhenen en mede jonge schut, voor 80 gulden. Met de handtekeningen van de jonge schutten: Jelis van Stautenburg, Oth Michielsz, Christiaen Jansz, Woute rvan Suijlen, Matheus Geurtsz, Steven Jelisz, Jan Jordensz, Anthonis Jansen, Willem Otten, Hendrick Geurtsz Gudder, Adriaen Vreem, Jonas Fransen, Jelis Willemsen, Christiaen van Megen, Wouter Fransen, Cornelis Cornelisz, Cornelis van Schoonhoven, Christiaan van Megen, Adriaen Willemsz, Willem Otten namens Willem Vermeer, Jan Jansz van Lockerenberg, Gauda Geurtsz vanwege Gerrit Keijser, Willem van Ewijk, Dirck Hendricksz, Jan Gijsbertsz, Huibert Lijster namens Baltus Jansz, Geurt Evertsz, Willem Teling, Huibert Gijsbertsz, Cornelis .., Adriaen Teunisz.
621 Afschrift uit het resolutieboek van de stad waarbij bepaald wordt dat een akte, opgemaakt ten overstaan van de commissarissen van het gerecht, pas wettig is wanneer dat ook is gebeurd in de aanwezigheid van de officier of diens plaatsvervanger, en de secretaris, 1683
622 Stukken betreffende een geschil tussen het gerecht en het Hof van Gelderland, omdat het Hof de predikant van Veenendaal verboden had, bepaalde huwelijksproclamaties te laten afkondigen, 1708
623-630 Afschriften van kwitanties van de 40ste en de 20ste penning
631-634 Rekeningen van de collecteur van de 40ste penning, opgemaakt ten behoeve van de ontvanger te Utrecht en door deze gekwiteerd
635 Afschrift van het besluit van Gedeputeerde Staten van Utrecht om een boete van 25 gulden te heffen op het niet inleveren van de lijsten der overledenen aan de ontvanger van de 40ste en 30ste penning door de schouten der gerechten, 1653
636-639 Stukken betreffende openbare verkopingen
640 Brieven, gericht aan de secretaris, houdende verzoeken om gezegeld papier, (1791)
641 Ontvangstbewijzen voor afgegeven stukken door de secretaris, 1678-1693
642 Stukken betreffende leges die in rekening zijn gebracht voor het verrichten van diverse officiële handelingen door functionarissen van het stadsgerecht, [eind 18de eeuw]
643 Stukken betreffende het in rekening brengen van kosten door diverse juristen voor advies en bijstand ten behoeve van het stadsgerecht, 1687-1798
644 Afschrift van het besluit der Staten van Utrecht, waarbij de secretaris van het gerecht een jaarlijks traktement van 70 gulden wordt verleend voor zijn werkzaamheden bij de behandeling van criminele zaken, 1671
645 Akte waarbij de substituut-schout het zegelrecht over zijn emolumenten aan het gerecht betaalt, 1809
646 Lijst van de protocollen van notaris Adriaen van Wijck, 1703
663 Stukken betreffende diverse zaken, 1655-circa 1800
648 Modellen van verschillende akten, 17de en 18de eeuw
5. Registratie van bewoners
Concordans
Erfgoedstuk
laatste wijziging 09-01-2024
15.229 beschreven archiefstukken
21 gedigitaliseerd
totaal 156 bestanden

Kenmerken

Datering:
1438-1812
Plaatsnaam:
Rhenen
Omvang:
36,5
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van rechterlijke organen
Herkomst:
Overheid_R
Auteur:
D.T. Koen, D. Ruiter, H.J. Postema
Rechtsvoorgangers:
Kantongerecht, Arrondissementsrechtbank, Notarissen, ambtenaren Burgerlijke Stand
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 066 Stadsgerecht Rhenen 1438-1812
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 066
Categorie:
laatste wijziging 09-01-2024
15.229 beschreven archiefstukken
21 gedigitaliseerd
totaal 156 bestanden