Archieven

Uw zoekacties: Zondagsschool te Neerlangbroek

274 Zondagsschool te Neerlangbroek

beacon
 
 
Inleiding
1. Aanwijzingen voor de gebruiker
2. Zondagsscholen in de negentiende eeuw
3. De school op zondag in Neerlangbroek
4. Onderwijs in het vierde district
5. De adel en de boerenbevolking in Neerlangbroek
274 Zondagsschool te Neerlangbroek
Inleiding
5.
De adel en de boerenbevolking in Neerlangbroek
Jan Antonie Godin van Westrenen (1782-1854) woonde sinds 1818 op de buitenplaats Leeuwenburg in het buurschap Sterkenburg, op steenworp afstand van de kastelen Sterkenburg, Lunenburg, Sandenburg, Hinderstein, Groenestein, Hardenbroek en Moersbergen. De adel, in dit gebied prominent aanwezig, wordt kerkelijk als min of meer rechtzinnig bestempeld, de overwegend boerenbevolking in Neerlangbroek daarentegen als zeker rechtzinnig. Naast de sociale en economische verschillen die er tussen de adel en boeren bestonden, was er derhalve ook op kerkelijk vlak een duidelijke scheiding. *  De adel hield niet van een strenge Schriftuurlijke prediking en ''was er een predikant die sprak naar het hart van de adel, dan stond ‘s zondag morgens het kerkplein vol met equipage en vulden zich de hoge luifelbanken'' *  Dit gematigd rechtzinnige karakter van de adel tezamen met het grote aantal kasteelheren in de omgeving van Neerlangbroek, zou een verklaring kunnen vormen voor het feit dat een school op zondag, gesticht door één van hen, kon floreren in een dorp waar in principe een strenge zondagsrust heerste.
Jodocus Elisazn. Heringa (1765-1840), hoogleraar in de theologie te Utrecht schreef op 24 april 1832 een brief aan Jan Antonie Godin van Westrenen waarin hij deze prees voor de ''christelijke verlichting en beschaving van mensen die zonder zorg wellicht van den besten zegen des levens zouden verstoken zijn'' *  Jan Antonie Godin van Westrenen was trots op zijn school en berichtte in 1841 aan neef Arnoud Jan de Beaufort dat hij hoopte ''dat gij ook eens ene inrichting soortgelijke als de mijne zult daar stellen: ofschoon met onaangenaamheden verbonden levert zij gewaarwordingen welke ene wellust voor ziel geven''. *  De stichter van de zondagsschool overleed op 19 april 1854, op 72 jarige leeftijd.
In zijn holografisch testament, opgemaakt op 26 april 1850, verzocht hij de predikant van de hervormde gemeente Neerlangbroek tezamen met de eigenaren van de landgoederen Groenestein, Sanderburg, Lunenburg, Rodestein, Hinderstein, Rijnestein, Leeuwenburg, Molenstein, Hardenbroek en Sterkenburg toezicht op zijn school te houden. Tegen een rente van 2,5% ten name van het gemeentebestuur van Neerlangbroek te worden vastgezet. Dit bedrag mocht alleen gebruikt worden tot instandhouding van de zondagsschool. Tot bestuurders van de zondagsschool benoemde hij twee mannelijke erfgenamen, één uit de familie Van Beeck Calkoen (zijn zuster Isabelle Antonia Lucretia was getrouwd geweest met Jan Frederik van Beeck Calkoen), en één uit de familie De Beaufort (zijn andere zuster Cornelia Anna was getrouwd met Willem Hendrik de Beaufort), en na hun overlijden de wettige nakomelingen.
De predikant van Neerlangbroek zou voortaan de president van het bestuur vormen. Als thesaurier werd Willem Jabes van Beeck Calkoen aangewezen. * 
6. De onderwijzers
7. Leerlingenbestand en schoolverzuim
8. De prijsuitreiking
9. Het einde van de zondagsschool
10. Het archief

Kenmerken

Datering:
1825-1889
Plaatsnaam:
Langbroek
Omvang:
0,15
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van verenigingen, stichtingen en genootschappen
Literatuur:
A. Ettekoven, De Hervormde Gemeente Nederlangbroek, 1819-1916. De school op zondag en de strijd tussen orthodoxie en vrijzinnigheid (doctoraalscriptie Geschiedenis). Amsterdam, 1995. A. Ettekoven, 'De Zondagsschool en de strijd tussen orthodoxie en vrijzinnigheid in Nederlangbroek, 1819-1916' In: Het Kromme- Rijngebied, 31-3 (1997), 41-63.
Herkomst:
Particulier
Auteur:
A. Ettekoven
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 274 Zondagsschool te Neerlangbroek 1825-1889
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 274