056 Gerechtsbestuur Darthuizen
056
Gerechtsbestuur Darthuizen
Inleiding
Het kleine gerecht Darthuizen lag tussen de gerechten Leersum, Doorn, Overlangbroek en Nederlangbroek. Het wordt voor het eerst genoemd in 1253 * . De schout van Darthuizen, Everhardus, zoon van Everhardus, oefende namens de domproost van Utrecht het bestuur uit. Het gerecht Darthuizen was een Gaasbeeks leen. In 1459 verviel het dan ook aan de bisschop van Utrecht en later via de Habsburgse landsheren aan de Staten van Utrecht * . In 1714 verkochten de Staten de heerlijke rechten, waarbij de ambachtsheer de schout en schepenen mocht aanstellen, aan Jan van Beuningen (zie inv.nr.35). Na diens dood in 1720 kwam de heerlijkheid Darthuizen door middel van openbare verkoop op 20 augustus 1721 in handen van Frederick Verwout. Na diens overlijden ging de heerlijkheid op 17 mei 1728 over op Johan Verbeek. Toen deze in 1744 stierf verwierf Frederick van de Honert de heerlijke rechten. Vervolgens kwam het goed in bezit van Abraham Jacob van der Dussen die de heerlijkheid op 22 september 1760 kocht. Na het verscheiden van Van der Dussen in 1793 werd Cornelis Jan van Nellesteyn de laatste 18e-eeuwse ambachtsheer. Drie jaar later, werden onder het nieuwe Bataafse bewind, alle heerlijkheden opgeheven.
Ten tijde van de Bataafse republiek werd Darthuizen voor een korte periode (1798-1802) bij Leersum gevoegd. In archivistisch opzicht heeft deze periode weinig sporen nagelaten. In 1802 werd Darthuizen weer een zelfstandig gerecht om in 1811 wederom bij Leersum gevoegd te worden. Om vervolgens in 1816 weer een zelfstandige gemeente te worden. In 1857 kwam Darthuizen definitief bij de gemeente Leersum * .
In het archief viel geen systematische ordening te bespeuren. Derhalve is er (in 1974) gekozen voor een zaaksgewijze ordening van de stukken. In de inventaris zijn ook een viertal stukken opgenomen die betrekking hebben op de ambachtsheren.
Het archiefje is 0,40 strekkende meter groot.
Het archiefje is 0,40 strekkende meter groot.
Inventarisnummer 15 is helaas zoek geraakt.
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden
Inventaris
8. Stukken betreffende de ambachtsheren van Darthuizen
36 Stukken betreffende een akkoord gesloten tussen Cornelis Jan van Nellesteyn enerzijds en Gijsbert van Swieten, Pieter van Ekris en Wilhelmina Aletta Kien anderzijds, over de afstand van een van de schapendriften en de ruil van percelen heideland gelegen onder Darthuizen, 1797
8-2-1797: VERVOLG.
Articul 3
Gysbert van Swieten, Peter van Ekris en vrouwe Wilhelmina Aletta Kien, douairiere Bouwens zullen daar tegen ten behoeve van den heer van Broekhuijsen renuntieren van het recht op zeker ander stuk heyde en bergland gelegen boven desselfs bosch genaamd Poederwyk strekkende aan de oostzyde in de richting van de scheydinge tusschen het land van Poederwyk en dat van Mawrits Versteegh uit de gemeene Utrechtse boven weg noord-westwaards tot op de hoogte of heuvel daar voor leggende, en vervolgens aan de westzyde van den berg langs de valey na benede weer uitkomende aan dezelve Utrechtse Bovenweg juijst in de scheiding van het gemelde land van Poederwyk ten westen, en het land van de hofsteede de Riet, alles in zodanige strekkinge als de thans staande baken aanwysen.
4
om dezelve heyde en berg zal den heer van Broekhuysen doen leggen een bekwaame sloot met een wal opgeset, en dezelve ten zynen kosten onderhouden, als meede recht voor den akker of schaapsdrift van de hofsteede van mevrouw douairiere Bouwens van Horssen van het zuyden na het noorden te maken een doorgang breed 6 roeden welke doorgang den bruyker der laastgemelde hofsteede altoos vry zal mogen gebruyken, om na de agter gelegen heyde te drijven, plaggen te ryden, enz.
5
tot nadere bepaling van dezen heyberg zal den heer van Broekhuysen dezelve door een geadmiteerd landmeter doen opmeeten, in kaart brengen en daar van een copie leveren ter dispositie van de geintresseerdens hier voor gemeld, en voorts alle Kosten die ter zake dezer zullen vallen voor zyn rekeningh houden.
Aldus in voege voorschreven geaccordeerd en getekend te Darthuysen den achsten february 1797.
[handtekeningen]
Articul 3
Gysbert van Swieten, Peter van Ekris en vrouwe Wilhelmina Aletta Kien, douairiere Bouwens zullen daar tegen ten behoeve van den heer van Broekhuijsen renuntieren van het recht op zeker ander stuk heyde en bergland gelegen boven desselfs bosch genaamd Poederwyk strekkende aan de oostzyde in de richting van de scheydinge tusschen het land van Poederwyk en dat van Mawrits Versteegh uit de gemeene Utrechtse boven weg noord-westwaards tot op de hoogte of heuvel daar voor leggende, en vervolgens aan de westzyde van den berg langs de valey na benede weer uitkomende aan dezelve Utrechtse Bovenweg juijst in de scheiding van het gemelde land van Poederwyk ten westen, en het land van de hofsteede de Riet, alles in zodanige strekkinge als de thans staande baken aanwysen.
4
om dezelve heyde en berg zal den heer van Broekhuysen doen leggen een bekwaame sloot met een wal opgeset, en dezelve ten zynen kosten onderhouden, als meede recht voor den akker of schaapsdrift van de hofsteede van mevrouw douairiere Bouwens van Horssen van het zuyden na het noorden te maken een doorgang breed 6 roeden welke doorgang den bruyker der laastgemelde hofsteede altoos vry zal mogen gebruyken, om na de agter gelegen heyde te drijven, plaggen te ryden, enz.
5
tot nadere bepaling van dezen heyberg zal den heer van Broekhuysen dezelve door een geadmiteerd landmeter doen opmeeten, in kaart brengen en daar van een copie leveren ter dispositie van de geintresseerdens hier voor gemeld, en voorts alle Kosten die ter zake dezer zullen vallen voor zyn rekeningh houden.
Aldus in voege voorschreven geaccordeerd en getekend te Darthuysen den achsten february 1797.
[handtekeningen]
056 Gerechtsbestuur Darthuizen
Inventaris
8. Stukken betreffende de ambachtsheren van Darthuizen
36 Stukken betreffende een akkoord gesloten tussen Cornelis Jan van Nellesteyn enerzijds en Gijsbert van Swieten, Pieter van Ekris en Wilhelmina Aletta Kien anderzijds, over de afstand van een van de schapendriften en de ruil van percelen heideland gelegen onder Darthuizen, 1797
8-2-1797: VERVOLG.
Articul 3
Gysbert van Swieten, Peter van Ekris en vrouwe Wilhelmina Aletta Kien, douairiere Bouwens zullen daar tegen ten behoeve van den heer van Broekhuijsen renuntieren van het recht op zeker ander stuk heyde en bergland gelegen boven desselfs bosch genaamd Poederwyk strekkende aan de oostzyde in de richting van de scheydinge tusschen het land van Poederwyk en dat van Mawrits Versteegh uit de gemeene Utrechtse boven weg noord-westwaards tot op de hoogte of heuvel daar voor leggende, en vervolgens aan de westzyde van den berg langs de valey na benede weer uitkomende aan dezelve Utrechtse Bovenweg juijst in de scheiding van het gemelde land van Poederwyk ten westen, en het land van de hofsteede de Riet, alles in zodanige strekkinge als de thans staande baken aanwysen.
4
om dezelve heyde en berg zal den heer van Broekhuysen doen leggen een bekwaame sloot met een wal opgeset, en dezelve ten zynen kosten onderhouden, als meede recht voor den akker of schaapsdrift van de hofsteede van mevrouw douairiere Bouwens van Horssen van het zuyden na het noorden te maken een doorgang breed 6 roeden welke doorgang den bruyker der laastgemelde hofsteede altoos vry zal mogen gebruyken, om na de agter gelegen heyde te drijven, plaggen te ryden, enz.
5
tot nadere bepaling van dezen heyberg zal den heer van Broekhuysen dezelve door een geadmiteerd landmeter doen opmeeten, in kaart brengen en daar van een copie leveren ter dispositie van de geintresseerdens hier voor gemeld, en voorts alle Kosten die ter zake dezer zullen vallen voor zyn rekeningh houden.
Aldus in voege voorschreven geaccordeerd en getekend te Darthuysen den achsten february 1797.
[handtekeningen]
Articul 3
Gysbert van Swieten, Peter van Ekris en vrouwe Wilhelmina Aletta Kien, douairiere Bouwens zullen daar tegen ten behoeve van den heer van Broekhuijsen renuntieren van het recht op zeker ander stuk heyde en bergland gelegen boven desselfs bosch genaamd Poederwyk strekkende aan de oostzyde in de richting van de scheydinge tusschen het land van Poederwyk en dat van Mawrits Versteegh uit de gemeene Utrechtse boven weg noord-westwaards tot op de hoogte of heuvel daar voor leggende, en vervolgens aan de westzyde van den berg langs de valey na benede weer uitkomende aan dezelve Utrechtse Bovenweg juijst in de scheiding van het gemelde land van Poederwyk ten westen, en het land van de hofsteede de Riet, alles in zodanige strekkinge als de thans staande baken aanwysen.
4
om dezelve heyde en berg zal den heer van Broekhuysen doen leggen een bekwaame sloot met een wal opgeset, en dezelve ten zynen kosten onderhouden, als meede recht voor den akker of schaapsdrift van de hofsteede van mevrouw douairiere Bouwens van Horssen van het zuyden na het noorden te maken een doorgang breed 6 roeden welke doorgang den bruyker der laastgemelde hofsteede altoos vry zal mogen gebruyken, om na de agter gelegen heyde te drijven, plaggen te ryden, enz.
5
tot nadere bepaling van dezen heyberg zal den heer van Broekhuysen dezelve door een geadmiteerd landmeter doen opmeeten, in kaart brengen en daar van een copie leveren ter dispositie van de geintresseerdens hier voor gemeld, en voorts alle Kosten die ter zake dezer zullen vallen voor zyn rekeningh houden.
Aldus in voege voorschreven geaccordeerd en getekend te Darthuysen den achsten february 1797.
[handtekeningen]
Datering:
8-2-1797
laatste wijziging 04-11-2020
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden
Kenmerken
Datering:
1666-1811
Plaatsnaam:
Darthuizen
Omvang:
0,24
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van gemeentelijke organen
Herkomst:
Overheid_U
Auteur:
T.M. Lisman-Schaap, H.J. Postema, D. Ruiter
Rechtsvoorgangers:
Gemeentebestuur Darthuizen
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 056 Gerechtsbestuur Darthuizen 1666-1811
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 056
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 056 Gerechtsbestuur Darthuizen 1666-1811
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 056
Categorie:
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden