Archieven

Uw zoekacties: Stadsgerecht Wijk bij Duurstede

067 Stadsgerecht Wijk bij Duurstede

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
067   Stadsgerecht Wijk bij Duurstede
Inleiding
Deze inventaris beschrijft de inhoud van het archief van het stadsgerecht van Wijk bij Duurstede. De indeling en wijze van gebruik worden hieronder beschreven.
Eerst echter wordt een korte historische schets van het gerecht en zijn medewerkers gegeven.
1. Het gerecht
2. Het archief
3. De inventaris
4. Aanwijzingen voor de gebruiker
5. Literatuur en bronnen
laatste wijziging 28-06-2023
2.405 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 677 bestanden
Inventaris
1. Criminele zaken
1.1. Extraordinaris zaken
1-3 Register van sententies
1 1637-1668
2 1669-1729
3 1730-1810 i
25-8-1730: Johan van Baxmond, geb. Bitterswijk in Saksen, bedelt en wordt levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
30-3-1731: Idem voor Willem Tieleman (21), geb. (zo hij zegt) voor de belegering van Donaij, die al 7 jaren bedelt. Hij is met de Paasdagen in Wijk gekomen met zijn bijzit of hoer, genaamd Lijsbeth Hagedoorn.
30-3-1731: Idem voor Lijsbeth Hagedoorn.
9-4-1731: Catharijn de Man, bijgenaamd Het Hairwijff, huisvrouw van Kasper Zeeberg, won. Wijk, heeft op Eerste Paasdag, 25-3-1731, 's morgens buiten deze provincie, in de jurisdictie van de stad, tussen het veer en de stad, twee stukken gerookt vlees en een lang weitenbrood, in de stad gesmokkeld. Zij wordt uit de stad verbannen.
29-10-1731: Barbara Michielsen, geb. Brussel, zegt de vrouw te zijn van Franciscus van Ingelendaal (34), geb. (zo hij zegt) Brugge, mede gevangene. Zij bedelen al 5 jaren en worden ten toon gesteld en verbannen.
28-12-1731: Hermijntje van der Berch (45), geb. Rotterdam, bedelt al 5 jaren en wordt verbannen.
1731/1733: Gezien het intendit contra Meerten van Meerwijck bant het gerecht hem wegens excessen en feitelijkheden uit stad en jurisdictie levenslang.
25-2-1733: Gezien het intendit contra Hendrick Coenders, veerknecht op het Beusichemse veer, geb. Koolheuvel bij Seventer in het land van Kleef, bant het gerecht hem wegens excessen en feitelijkheden uit stad en jurisdictie, levenslang.
17-3-1733: Gezien het intendit contra Engeltje van Donselaar, anders genaamd Engel Lappen, bant het gerecht haar wegens diefstal levenslang uit stad en vrijheid.
15-9-1733: Albarta van Broekhoven, geb. en won. alhier, heeft door boze dronkenschap eerlijke burgers uitgescholden en belasterd en geweld gepleegd. En eenmaal gekomen aan het huis van Gijsbarta Goes, wed. Hendrik Theodorus de Wijs, heeft zij haar zonder reden uitgescholden en in haar eigen huis geslagen. Straf: 14 dagen water en brood en een waarschuwing voor haar zuster Lubberta van Broeckhoven.
13-2-1734: Johanna Jans (21), soldatenkind (zo zij zegt), met Ariaantje van Veen (21) bedelen en worden verbannen.
15-9-1734: Jan Hartman (15-16), geb. Schiedam, heeft bekend van der jeugd aan te bedelen, ook samen met fameuze dieven, waarvan er een te Arnhem publiekelijk is gegeseld. Jan heeft al in het tuchthuis gezeten. Straf: Ten toon gesteld en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
15-9-1734: Idem voor Martijn Schoker (22), geb. Rotterdam.
20-9-1734: Idem voor Abraham Moses (21) en zijn broer Isaack Moses (14), joden geb. Rotterdam.
28-9-1734: Neeltje van Rojesteijn, won. alhier, heeft 6-9 weitemeel gesmokkeld. Straf: 8 dagen water en brood.
19-10-1734: Jan Willemsz Krelen (20-21), geb. Roermond, bedelt van der jeugd af aan. Zijn vader was een soldaat. Hij is na zijn vaders dood kajuitwachter ter zee geweest. Hij liep veel samen met Dirck van der Logh die te Arnhem publiek is gegeseld en met een Jan Hartman die alhier op 15-9 te pronk heeft gestaan en is verbannen. Straf: te pronk staan en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
17-1-1735: Idem voor Pieter Cornelisz van Oldemarck (67), alias Pietje Pijn in den Buijck.
26-4-1735: Matthijs Jacob Jansz (18), geb. Bergen op Zoom, stoelenmatter, die 's zomers wel werk heeft maar 's winters bedelt. Een kwartaal geleden heeft hij in Breda kennis gemaakt met Catharina Hunnen, een bedelaarster, met wie hij nu ongehuwd samen leeft. Op 15 maart zijn zij 's avonds gekomen te Ravenswaaij op de hofstede Muijswinckel, bewoond door Hendrik de Kock de jonge, en verzocht om te slapen. Zij mochten in het achterhuis in het stro slapen en kregen van de vrouw eten. Matthijs smeet het eten zo op de grond en sloeg de boer met een stok. Hierna trok hij zijn mes zodat de boer naar binnen vluchtte en zijn arbeider te hulp riep. Al vloekende zijn Matthijs en Catharina toen vertrokken. Straf: Ten toon gesteld voor een half uur en 7 jaren in het tucht- of werkhuis te Utrecht en verbannen uit stad en jurisdictie levenslang. Dat geldt ook voor Catharina Hunnen (20), geb. Unnen.
20-1-1736: Christiaan Andries Liesenjang en Elias Kraij bedelen en worden verbannen.
13-9-1737: Jan Hendrikse Hertshaus (43), geb. Middelburg, heeft bekend een varensgezel te zijn geweest maar bedelt nu. Op 22-7 heeft hij onder de boog bij de lange brug van het kasteel twee juffrouwen ontmoet en om geld gebedeld. Toen zij zeiden dat niet bij zich te hebben, heeft hij hen bedreigd en gevloekt. Straf: Geselen en levenslang verbannen.
16-11-1739: Idem voor Jan Welgemoet (32), geboren in het leger. Hij heeft in de compagnie van Willem Gabriels enige maanden geleden gebedeld.
16-1-1739: Idem voor Jan Plasser (40), alias Jan Joeffer, geb. Bronswijk in het Wolffenbuttelse, een geelgieter.
16-11-1739: Idem voor Hendrick Beene (18), geb. Rees in het hertogdom Kleef.
16-11-1739: Idem voor Willem Gabriels (34), geb. 't Veld.
27-11-1742: Idem voor Hertog Joseph (16), hoogduitse jood, geb. Fritborgh in het Brandenburgse.
22-1-1743: Gezien het intendit contra Dirck van Berkum, gewezen knecht op de runmolen alhier, bant het gerecht hem levenslang uit stad, steden en lande van Utrecht wegens excessen en feitelijkheden.
15-10-1749: Francois Cornelis Toelaar. Dirck Kloot, burger te Wijk, is op 12-6-1749 gekomen ten huize van Toelaar om aan hem als collecteur van de twee procenten op de verkoop van de roerende goederen aanbreng te doen van de koop van de kersen in een boomgaard die Dirck uit de hand had gepacht van Jan van Hien, gewezen koster van St. Janskerk alhier, en knecht van de hoofdofficier alhier. Dirck heeft 2 gulden betaald en kreeg 2 stuivers terug. Maar geen kwitantie. 's Avonds is Dirck met de bode Dirck van Driel weer terug gegaan naar Toelaar om een kwitantie te verzoeken. Toelaar zei: Haal Jan van Hien hier. Die moet er bij zijn. Toelaar beweerde daarop dat de kersen voor 80 gulden waren verkocht i.p.v. voor 50 gulden. Jan van Hien zei daarop: kom laten wij maar gaan. Terwijl Toelaar hen uitliet, sloeg hij onverwacht Jan met zijn geweer en bracht hem een dodelijke wond toe. Enige uren later is Jan overleden. Straf: Doodstraf met het zwaard.
23-9-1750: Hendrik Vink (26), geb. Dingen in Munsterland, bedelt en wordt verbannen. Hij was in gezelschap van Cornelis Pietersz van Kempen, alias Keesje Komt te Kermis, en Berendina van den Ham. Zij hebben ingebroken bij Elisabeth Kool. Straf: Doodstraf.
23-9-1750: Cornelis Pietersz van Kempen (66), geb. Puijflijk in Maaswaal. Straf: Radbraken en doodstraf.
23-9-1750: Berendina van den Ham (27), geb. Wijk bij Duurstede. Straf: Doodstraf.
12-1-1751: Anna Bootbol (70), huisvrouw van de geëxecuteerde Cornelis van Kempen, alias Keesje Komt te Kermis, geb. Sluis in Vlaanderen, heeft op Tweede Kerstdag enige kerstbroden in de stad gesmokkeld. Hoewel zij door de gereformeerde diaconie is bedeeld, bedelt zij toch. Straf: Half uur ten toon gesteld en levenslang verbannen.
13-10-1751: Michael Paneese (46), geb. Parma bij Piansenso, bedelt en wordt verbannen.
13-10-1751: Idem voor Dominico Kost (in de 40), geb. omtrent Genua.
13-10-1751: Idem voor Maria Catharina de Clerca (19), geb. Sluis in Vlaanderen.
15-5-1754: Jan van der Eem (65), geb. Wijk bij Duurstede, hakt hout uit de rijsweerden en tuinen en steelt. Straf: Een uur ten toon gesteld met een bos hout boven zijn hoofd.
15-5-1754: Idem voor Jan van Scherpenzeel (67), geb. Wijk bij Duurstede.
30-10-1754: Hendrik Willemse van Vreeswijk (43), alias Swarte Hendrik, geb. Kapel onder Lopik, fraudeert en smokkelt jenever en tabak. Straf: Geselen en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
18-3-1755: Willem van Straatsburg (49), geb. Veenendaal, is zich in dronkenschap te buiten gegaan en heeft op 26 juli 1754 ten huize van Leendert van Herpen, hospes in het Rodehert alhier, zich schuldig gemaakt aan het crimen fractie securitatis domesticae door het inslaan van de glazen e.d. Straf: 14 dagen water en brood.
11-2-1756: Gezien het criminele proces ongedecideerd hangende contra dhr. Jan van Wieringen, regerend burgemeester van Wijk, en zijn vrouw Elisabeth Nodes, wordt deze zaak niet ontvankelijk verklaard.
27-9-1759: Aart van Hien (26), geb. Echteld, bedelt en steelt. O.a. te Heumen, te Meteren bij Jenneke Verkuijl, wed. Leendert van Haaften. En bij weduwe Cornelia de Jong, won. Oosterwijk onder Gorinchem bij Leerdam. En bij Jacob Ravestein, won. Buurmalsen. En bij Gerrit Vroonhof aan de hoge Lekdijk in de vrijheid van deze stad. Straf: Doodstraf door wurging.
30-11-1759: Hendrik Toller (33-34), geb. Leiden, heeft met zijn bror Leendert Toller op 26 oktober op het land van Cornelis Wolswijk gelegen aan de Hoogstraat in de vrijheid van deze stad, aardappels gerooid. Zij zijn betrapt door Hendrik Uijttendijk. Twee dagen later hebben zij in het huis van Gerrit Versteeg in de Peperstraat Hendrik Uijttendijk gerencontreerd en uitgenodigd met hen mee te gaan. Zij hebben hem tegen de grond geslagen. Straf: Levenslang verbannen.
17-9-1762: Adriaantje Harmse van Vugt (53), alias Dolleke, geb. Vlijmen in de meierij van 's Hertogenbosch, heeft bekend al meer dan 20 jaren te bedelen. Enige jaren geleden heeft zij te Yperen met 2 mannen en 2 vrouwen ingebroken. Hiervoor is zij te Yperen op 28-1-1747 gegeseld, gebrandmerkt en verbannen. Op 20-8-1751 heeft zij bij twee huislieden te Diemen en aan de Diemerbrug gestolen. Daarvoor is zij door de hoge vierschaar van Diemen en Watergraafsmeer op 7-10 gegeseld, gebrandmerkt en verbannen. Eind vorig jaar is zij bedelend in Neerlangbroek gekomen en heeft geslapen in het eerste huismanshuis aan de linkerhand van de Stenenburg. 's Morgensvroeg is zij naar Sandenburg gegaan en heeft uit een tuinhuisje op de buitenplaats staande aan de rechterkant wanneer men van Langbroek in komt, gestolen. Die goederen heeft zij te Wijk verkocht aan Neeltje van Maurik. Op 11 augustus heeft zij 's avonds ingebroken in de hofstede van Willem Vernooij aan de Amerongense Dijk, het 4e huis van de stad, waar zij in de hooiberg heeft geslapen. Straf: Onder de galg met het koord om de hals aan een paal streng gegeseld en gebrandmerkt, 6 jaren tucht- of werkhuis te Utrecht, en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
10-1-1763: Adolph Smits (51), geb. Düsseldorf, bedelt en steelt. Hij is op 15-12-1753 publiek gegeseld te Alkmaar. En op 16-4-1755 te Rotterdam onder de naam van Willem Smits met een brief op de borst waarop stond: Bedriegelijke bedelaar, te pronk gestaan, gegeseld en verbannen. En op 9-10-1756 te Amsterdam gegeseld en gebrandmerkt en voor 15 jaren in het rasphuis opgesloten. Op 22-11-1762 in Den Haag met een vals paspoort naar Kopenhagen vertrokken en nu verdacht is in Wijk. Straf: levenslang verbannen uit stad, steden en lande van Utrecht.
21-11-1763: Catharina Kampman (63), bijgenaamd Roje Kaat, geb. 's Gravenhage, bedelt. Zij was al verbannen uit de stad op 10-4-1762 en is toch weer terug gekomen. Straf: Levenslang verbannen.
2-2-1764: Teuntje Rietveld (ca 70), geb. Benschop, bedelt en wordt verbannen.
7-8-1764: Teuntje Rietveld (ca 70), geb. Benschop, bedelt en leeft in ontucht. Zij heeft vier kinderen in onecht gewonnen. Straf: Levenslang verbannen.
21-10-1765: Catharina Kampman (65), bijgenaamd Roije Kaat, geb. Den Haag, is toch weer in de stad gekomen. Straf: Een half uur ten pronk en 2 jaren tucht- of werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen.
9-3-1767: Cornelis van Leersum (30), geb. Wijk bij Duurstede, heeft vorig jaar in het elsen- en wilgenbos onder Neerlangbroek, competerende dhr. Mom, hout gehakt en gestolen. Idem op de hofstede Aalsweerd, competerende wed. Hoesen. Straf: ontslagen als schipper en 8 dagen water en brood.
9-3-1767: Willem de Graaf (40), geb. Heusden, heeft uit de boomgaard van juffr. Middelkoop aan de afweg even boven deze stad hout gebroken en gestolen. Ook samen met Cornelis van Leersum heeft hij dit wel gedan in Langbroek. Straf: ontslagen als schipper en 8 dagen water en brood.
17-1-1769: Gezien het intendit contra Dirk Foesik en zijn vrouw Margariet Gerritse, verklaart het gerecht hen vervallen van hun burgerschap. Verder moeten zij hun kinderen die nog jonger dan 14 jaar zijn en hier gereformeerd gedoopt zijn, ook gereformeerd opvoeden en hen de preken en catechisaties laten bijwonen. Zij mogen hen niet meenemen naar de roomse kerk.
7-1-1769: Peter van Weerdesteijn (63), geb. Winssen in het rijk van Nijmegen, heeft op 3 januari in de rijsweerd van de hoge Lekdijk bovendams bij de Doornboom tenen gehakt en gestolen. Straf: Een uur ten pronk te staan.
28-5-1770: Reijnier Weergang (42), geb. Doornweerd, heeft uit het huis van Jan Verrips en Alida Verkerk, genaamd Lugtendans, buiten de Zandpoort te Culemborg, diverse goederen gestolen. Op 19 maart heeft hij uit het huis van Harmen van Rumst te Doorn goederen gestolen. Deze goederen heeft hij geveild in de herberg De Engel buiten de Tolsteegpoort te Utrecht. Straf: Gegeseld en voor 10 jaar in tucht- of werkhuis en verbannen uit stad en jurisdictie levenslang.
3-7-1770: Matthijs Francois (14), en Cornelis van Wijk (13), beide geb. Wijk bij Duurstede, hebben hout gestolen uit het bos. Straf: Een uur te pronk staan en 3 dagen water en brood.
14-6-1771: Gezien de criminele conclusie contra Cornelis van Leersum (34), geb. Wijk bij Duurstede, condemneert het gerecht hem voor 1 jaar en 6 weken in het tucht- of werkhuis te Utrecht.
21-5-1772: Jacob Tobias (44), geb. 's Gravenhage, doch sedert enige tijd gewoond hebbende binnen Wijk bij Duurstede, heeft bekend de burgers te bedriegen met het verkopen van lotbriefjes. O.a. aan Barend van Maurik, Jan van Nue, Neeltje Kloek en haar moeder, de vrouw van Frans Broekhuizen, won. Ravenswaaij, Wulphert Edervee, Andries Tijssen Ederveen, Trijntje Ederveen, Jan Janse van Apeldoorn, Jan Gijsbertse van Appeldoorn, Hendrijntje van Kauthien, huisvrouw van Hendrik Dirksen van Osenbrugge, vrouw Van Dam binnen Wijk bij Duurstede, een meisje van Jan Ral. Straf: Een uur ten pronk staan met een brief op de borst waarop geschreven staat: Falsaris en bedrieger, en 10 jaren in tucht- of werkhuis, en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
15-6-1772: Carel Leponder (32), geb. 's Hertogenbosch, doch sedert enige tijd gewoond hebbende binnen deze stad, heeft in oktober met Hendrick Lammers op de hofstede van zekere Broekhuijsen aan de Duinen een grote hoeveelheid vis gestolen. Straf: 4 dagen water en brood.
15-6-1772: Hendrik Lammers de jonge (15), geb. Neerlangbroek, doch won. Wijk bij Duurstede, heeft ingebroken bij dhr Van den Bergh. Die goederen heeft hij verkocht aan de vrouw van Abraham Samuels en het geld aan zijn vader gebracht. Het ging om twee spijlen, die Abraham naderhand terug bracht en Hendrik toen verkocht heeft aan Eduard Knop. Hij heeft van blik twee stukjes gesneden en die voor dubbeltjes uitgegeven aan Albertus van Leeuwen. Op 24-4 heeft hij een brood gestolen van bakker Vermeulen. Straf: levenslang verbannen.
22-6-1772: Hendrik Lammers (45), geb. Braband doch sedert enige tijd gewoond binnen deze stad, heeft bekend te stelen. 4-5 jaren geleden uit een schouw in de Kromme Rijn samen met zekere Dirkje, bijgenaamd De Poepin. En in die tijd ook uit de boomgaard gelegen naast de boomgaard van Jan van Harpen, samen met Dirkje de Poepin, appels gestolen. En 3 jaren geleden, toen hij werkte op de hofstede Sandenburgh, van de boerenplaats aldaar viermaal oud lood heeft gestolen. En 4 jaren geleden 4-5 dagen voor Cothense kermis uit de boomgaard van oud-burgemeester Du Bas een vet lam, behorende Gerrit van Dijk, dat hij op het daarbij gelegen land van Jan van Achthoven heeft geslacht. En 2 jaren geleden met Hendrik Vink uit het bakhuis van Teunis van der Loo, won. in des stads vrijheid, 12 hoenders en een kalkoen, die hij, het jodenkerkhof over de muur geklommen zijnde, thuis heeft gebracht. En uit het bakhuis van Hendrik Spaan 7 hoenders, ook samen met Hendrik Vink. Idem bij Hendrik Kootman en wed. De Kruijff in de Wijkerslooth. En afgelopen winter met Carel Leponder over de goot bij de Waterpoort over de muur geklommen aan de hofstede van Broekhuijzen aan de Duijnen en daar kaas, snoekbaars, voorn en zeelt gestolen. En in de schuur van juffr. Bruijns, gebruikt door Gerrit Sterringh, samen met Hendrik Vink. En met dezelfde uit het huis van bakker Johannes Franciscus Verkerk en van wijnkoper Joachim Tellegen en van prof. Gorter. en op 31-12-1771 in Overlangbroek aan het huis van de predikant en begin van dit jaar bij huis van weduwe Flierboom en Wouter van Vogelpoel de jonge, Willem Vernoij en Jacob Koppes, Harmen van Vheelen, wijnkoper Gerardus Wannaar en chirurgijn Van de Wepel. Straf: Doodstraf door wurging.
22-6-1772: Hendrik Vink (38), geb. Oudewater, doch sedert enige tijd gewoond hebbende binnen deze stad, heeft gestolen van Teunis van der Loo, Hendrik Spaan, juffr. Bruijns, bakker Johannes Franciscus Verkerk, Hendrik Kootman, wed. De Kruijff in de Wijkerslooth. Straf: Geselen en levenslang verbannen.
23-3-1773: Hendrik Vink (38), geb. Oudewater is op 1-7-1772 gegeseld en verbannen. Hij is toch weer in het huis van weduwe Wouter van Leersum geweest in des stads vrijheid. Straf: 1 jaar tucht- of werkhuis en levenslang verbannen.
27-2-1775: Heijltje van de Wilde, huisvrouw van Cornelis Kosterman, won. Wijk bij Duurstede, heeft 14 dagen geleden uit het huis van Dirk Roelofse aan de Markt gestolen een spint weit dat zij aan molenaar Willem Rijnders heeft verkocht. Straf: driemaal 24 uren water en brood.
16-9-1777: Gezien de stukken bij intendit overgegeven contra Jan Kloek verklaart het gerecht Jan vervallen van het burgerrecht van deze stad. Verder krijgt hij een boete van 150 gulden.
26-5-1778: Gezien de declaratie van kosten in de zaak contra Jan Kloek taxeert het gerecht dit op 127-8.
8-6-1780: Cornelia van Scherpenzeel (19), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend op 10 maart van het venster van weduwe Vermeulen, broodbakster in deze stad, een Frans brood te hebben gestolen. En in de winter ten huize van Hermanus Bongaards, winkelier alhier, een stuk kaas. Straf: vier dagen water en brood.
8-6-1780: Johannes van Kempen (52-53), geb. Heteren, won. Wesel, schippersknecht, heeft op zondag 28 mei met zijn kameraden Willem Blasman en Willem Hopman van beneden de Lek opwaarts komen varen met een lege koolaak, die toebehoort aan Ernst Klems van Wesel. Zij zijn gevaren tot even boven de stad omtrent Aalsweerd, dicht bij de rijsweerd toebehorende dhr domdekan Swellengrebel. Zij hebben daar wilgen weg genomen. Straf: 3 dagen water en brood.
8-6-1780: Willem Blasman (36), geb. en won. Bürick bij Wesel, idem.
8-6-1780: Willem Hopman (25), geb. Xanten en won. Beek bij Wesel, idem.
30-6-1780: Geertruij van Harderwijk (38), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend gedurig dronken te zijn en geweld te plegen en te vloeken. Vaak gewaarschuwd. Op zondag 30-4 onder en na kerktijd, tot in de nacht was het opnieuw raak. Verzet tegen detentie. Straf: 3 jaren werkhuis te Utrecht.
5-6-1781: Gezien de conclusie contra Joseph Marcus bant het gerecht hem levenslang uit stad en jurisdictie.
1-9-1781: Peter van Dam (13), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend al sinds zijn jonge jaren te stelen. O.a. uit de boomgaard van Gerrit Spinhoven, en samen met Joost, zoon van Maria van Scherpenzeel, uit de boomgaard van Arie Schakel op de Steenoven, appels, die zij verkocht hebben aan Smoel, zoon van Hartog. En samen met Joost van het land van Koff op de Steenoven hout gestolen, en van het land van Jan van de Water kolen, die hij verkocht heeft aan Willem Middelman. En samen met Huijbert Gerrits uit de boomgaard van de onderschout schilge gestolen, en uit het huis van Roelof van Werkhoven in des stads jurisdictie, en van het land van Hermen van Agthoven, waar Aaltje Spee, huisvrouw van Jan Cornelisse van Schalkwijk, hem passeerde. Straf: gezien zijn leeftijd binnenskamers gegeseld en 3 dagen op water en brood.
18-2-1782: Jan Overdam Aries (22), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend samen met Anthonij Morel en nog twee anderen over de Markt te hebben gezongen en getier gemaakt. Al vloekend zijn ze het wachthuis in gegaan. Ze hebben de ramen ingeslagen. Hij heeft de burgerwacht bedreigd. Met name Albertus van Kesteren gesard en beet gepakt en Barend Vizee geslagen. Straf: 6 dagen water en brood.
18-2-1782: Anthonij Morel (20), geb. Wijk bij Duurstede, krijgt 3 dagen water en brood.
16-7-1782: Huijbert Gerrits (13½), steelt al sinds zijn jonge jaren. O.a. samen met zijn broers Christiaan en Harmen Gerrits, bij Anthonij Vizee. Straf: wegens leeftijd binnenskamers gegeseld.
16-7-1782: Christiaan Gerrits (13½), idem.
16-7-1782: Harmen Gerrits (10), geb. alhier, idem.
16-10-1782: Philips Moses (33-34), jood, geb. Amsterdam, heeft bekend te zwendelen. Hierover is hij te Amsterdam al gestraft met verbanning. Hij heeft uit de kraam van de jood Hanoch Levi, won. Amersfoort, drie stukjes zwarte kant gestolen en witte katoenen kousen. Straf: 6 jaren tuchthuis en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
29-11-1783: Johanna van Scherpenzeel (29), geb. Amerongen, maar opgevoed binnen deze stad, heeft bekend getrouwd te zijn met Pieter van Bohemen. Zij heeft al enige jaren geen zekerheid over zijn overlijden. Sinds een reeks van jaren leeft zij in ontucht, en heeft o.a. enige jaren te Tiel gewoond bij een schipper Dirk van Gelder, en later met Dirk van den Heuvel, won. Tiel. Daar is zij tweemaal uit de stad verbannen. Zij woont nu in Wijk bij Johannes Lamore. Hier heeft zij op 19 november op haar kamer genomen ene Jan van Alphen, die zeer beschonken was. Zij wist dat hij getrouwd was en te Buren woonde. Toch heeft zij die nacht op zeer ontuchtige wijze met hem door gebracht. Intussen heeft zij hem 2-3 gulden ontvreemd. Straf: 4 jaren tuchthuis te Utrecht en 2 jaren verbannen uit stad en jurisdictie.
3-3-1785: Hendrik Leponder heeft bekend samen met Cornelis Frijshart op 23 februari in een tuin in de Wijkerweg van Teunis van der Loo hout te hebben gestolen. Straf: 3 dagen water en brood.
3-3-1785: Cornelis Frijshart idem.
27-8-1785: Arnoldus Hartman (35), sergeant van het regiment van generaal van Monster, geb. Milligen, heeft bekend 2-3 weken voor 6-7-1785 is komen logeren bij Albert van Dieten, even buiten deze stad, dat hij met overleg van de huisvrouw van Albert, Johanna van Soomeren, tegen de waarheid heeft voorgegeven een neef van Johanna te zijn. Hij heeft haar gevraag om reisgeld om naar Utrecht te gaan. Zij had geen geld. Daarop hebben zij afgesproken dat Johanna bij Hendrik van Kest, won. buiten de Veldpoort, waar zij gewoon was als naaister te werken, het een en ander te stelen om zo geld te maken. Hij kreeg van haar diverse gouden sieraden en is daarmee naar Utrecht gegaan, waar Christiaan van der Voort een deel van hem heeft gekocht. En een ander deel te Amsterdam aan een zilversmid Verschuur. Straf: Gegeseld en 4 jaar werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
27-8-1785: Johanna van Someren (33), huisvrouw van Albert van Dieten, won. even buiten deze stad, geb. Neerlangbroek, krijgt als straf: geselen en 2 jaren werkhuis te Utrecht.
31-10-1786: Isaak Frijshart (60), geb. Utrecht, tevoren dienaar der justitie binnen deze stad, heeft op 3-2-1784, toen hij nog dienaar was, zich begeven ten huize van verscheidene inwoners alhier, o.a. Maria van Wijk, huisvrouw van Dirk Kloot, Maria van Driel, wed. Hermanus Koops, Cornelia Fierboom, huisvrouw van Johannes Veerkamp, en Catharina Bonebakker, om hen aan te zeggen dat zij op de Markt voor het huis van dhr. Dellafaille moesten komen om daar gestraft te worden. Hij heeft hen bedreigd en gevloekt. In de stad waren toen al grote combustien. Hij wilde meer tumult verwekken door een menigte op de been te brengen. Hij is toen afgezet van zijn functie. Op 23-2-1785 heeft hij bij de Kasteelse poort feitelijkheden gepleegd aan Gerrit van Putten, dienaar der justitie, welke Cornelis Frijshart, zoon van de gevangene, wegens diefstal wilde aanhouden en in verzekering nemen. Hij heeft daarop Gerrit bij de borst gegrepen en terug gestoten, zodat Cornelis kon vluchten. Straf: 6 dagen water en brood.
6-2-1787: Johanna van Scherpenzeel, in de wandeling genaamd Johanna de Knut, krijgt wegens ontuchtig gedrag 2 jaar werkhuis te Utrecht. [Deze akte is 10-1787 geroijeerd omdat het door een onwettig gerecht is geveld.]
20-2-1787: J. Valburg (32), pander van het Hof van Utrecht, geb. en won. Utrecht, is gekomen binnen deze stad met verzoekschriften van de procureur-generaal van deze provincie inhoudende een betoog van het recht dat de twee voorstemmende leden en enige weinige thans geremoverende regenten van de stad Utrecht over deze stad onder de naam en titel van de Staten van den landen van Utrecht zeer ten nadele van het recht van deze stad als een integrerend lid van staat competerende, hebben kunnen goedvinden aan zich te trekken. De zittende magistraat wordt hierin afgezet. Straf: Verbannen uit stad en jurisdictie. [Deze akte is juli 1787 doorgehaald omdat die door een onwettig gerecht is geveld.]
13-8-1787: Willem Vizee (37-38), geb. en won. Leersum, heeft bekend in de nacht van 5 op 6 juli met zijn kar en paar gekomen te zijn van Leersum in gezelschap van zekere Hendrik Munrooij en nog twee anderen. Toen zij voor het hek stonden voor de boomgaard van de erven van Aaltje den Beedeker, dat gesloten was, hebben zij dat geopend en een merrie gestolen, toekomende Jacobus van Amersfoort. Hij heeft afgesproken samen met Hendrik dit paard te zullen gebruiken. Een paar dagen later waren zij met kar en dit paard te Cothen. Daar herkende Jacobus zijn paard. Straf: Gegeseld en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
6-11-1787: Anthonij van Mourik (40), geb. Wijk bij Duurstede, heeft op dinsdag 30-10 uit het hoveniersland van Gijsbert Versteeg, even buiten deze stad, 7 kolen gestolen. Straf: levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
7-2-1788: Benjamin Isaacs (45), jood, slachter, geb. Urdingen, won. Wijk bij Duurstede, heeft bekend gestolen en geroofde goederen te kopen. Hij heeft een knecht David Samuels. Straf: 8 dagen water en brood.
7-2-1788: David Samuels (30), geb. Holsteijnse, won. voor meester bij Benjamin Isaacs, jood, krijgt ook 8 dagen water en brood. Hij moet daarna stad en jurisdictie verlaten.
3-12-1787: Bart Overdam (25), geb. Wijk bij Duurstede, won. alhier, heeft bekend op 20 oktober, komende als een wachtdoende schutter, gewapend met snaphaan en zijdgeweer, door de Oeverstraat voor het huis van secretaris Teschemaker, die met zijn meid en Johannes Beek thee zat te drinken in zijn zijkamer, onder vreselijke vloeken hem te schelden. Hij heeft Teschemaker bedreigd en snaphaan en sabel. Straf: 8 dagen water en brood en 1 jaar en 6 weken verbannen uit stad en jurisdictie.
7-5-1788: Paulus Buuts (36-37), geb. Hees bij Os, heeft bekend op 30 april Jan Hendrik Piese, soldaat alhier in garnizoen, en staande op schildwacht aan de Veldpoort, terwijl Jan Hendrik de mede-gevangene Johannes de Bie aanvatte om die wegens verregaande brutaliteiten naar de wacht te brengen, van achteren bij het haar te hebben gegrepen om zo Johannes te helpen. Een bijkomende wacht heeft deze toeleg verhinderd. Straf: 4 dagen water en brood na vooraf de commanderende officier van het garnizoen alhier excuus te hebben gevraagd.
7-5-1788: Johannes de Bie (30), geb. Hees bij Os, kwam op 30 april binnen deze stad bij de Veldpoort waar Jan Hendrik Piese, soldaat in het 2e bataljon van het regiment van de Prins van Baden Dourlach, in de compagnie van kapitein van Dornberg, op wacht stond. Hij vroeg hem om soldaat te mogen worden. De wacht vertelde hem dat hij dit aan de kapitein moest vragen die daar vlakbij woonde. Daarop begon Johannes te schelden. Tijdens het inrekenen is er verzet gepleegd door hem en Paulus Buuts. Straf: 4 dagen water en brood na vooraf de commanderende officier om excuus te hebben gevraagd.
7-2-1789: Gerardus van Haag (40), geb. Griet, won. alhier, heeft bekend op 28-1-1789 in de herberg Het Schippershuis binnen deze stad, in gezelschap van Evert van Brussel, deurwaarder alhier, en meer anderen, eerst met Evert ruzie heeft gezocht over het spelen. Er is gevloekt en geslagen. Straf: 8 dagen water en brood.
15-7-1789: Cornelia Salomons (35), huisvrouw van Jacob Davids, geb. Rotterdam, won. alhier, heeft bekend op 18 juni van Maria van Wijk, gesepareerde huisvrouw van Dirk Kloot, enig goed ontvangen te hebben om dit te verkopen. Zij kon het niet verkopen en heeft een deel terug gebracht en een deel zelf gehouden. Straf: 3 dagen water en brood.
31-7-1789: Arien Koppers (60), geb. Veenendaal, won. alhier, heeft bekend op zondag 26 juli in de herberg De Zwaan, binnen deze stad, in gezelschap van anderen, te roepen: Ik ben een patriot, en andere slechts discoursen, zodat de kastelein hem de deur gewezen heeft. Hij heeft daarop op de Markt onder een menigte volk geroepen: Die ik geweest ben, ben ik nog. Bij de koekkraam van Anthonia Poel, huisvrouw van Pieter de Winter, vroeg hij naar de prijs maar wilde niet kopen. Steeds bleef hij roepen een patriot te zijn. Tot de onderschout langs kwam. Hij heeft dit gedaan om de gemoederen aan het gisten te brengen en dus de rust in de stad te verstoren. Het was ook jaarmarkt. Straf: 3 dagen water en brood.
17-12-1789: Anna Maria Peeterse (42), geb. Namur, heeft bekend te bedelen en wordt 3 dagen op water en brood gezet en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
5-2-1790: Elizabeth Verbrugge (25), geb. 's Hertogenbosch, heeft bekend te bedelen. Straf: 1 jaar in het werkhuis en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
5-2-1790: Dina Berendsen, geb. Zutphen, bedelt en wordt verbannen.
14-5-1790: Jan Hazendonk (56) heeft bekend op 23-3-1790 voor het gerecht te hebben geconsenteerd om het huis van het kapittel van Oud-Munster, dat hij tot nog toe in erfpacht had, te zullen ontruimen wegens verzuim van betaling van de jaarlijkse canon. Ondanks vermaan van deurwaarder Petrus van Wermeskerken is hij toch blijven wonen. Hij is daarop gegijzeld op 28 april. Hij heeft 3 mei verzocht ontslagen te worden uit de gijzeling en zijn huis te zullen verlaten. Dat heeft hij ook gedaan met vrouw en kinderen. Het huis is daarop door smid Evert van Oorschot gesloten. De volgende dag heeft Jan met geweld het huis geopend en is er weer gaan wonen. Zij zijn daarop gewaarschuwd alsnog te vertrekken maar zijn gebleven. Straf: 2 jaren verbannen uit stad en vrijheid.
z.j.: Teuntje van Leersum heeft bekend. [de rest is niet ingevuld.]
z.j.: Pieter van den Berg (29-30), geb. Dornage tussen Keulen en Neus, bedelt en heeft bij Dirk Avezaat zijn intrek genomen in de nacht tussen 7 en 8 december 1790 en van hem gestolen. Straf: levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
31-1-1792: Gijsberta Maria Vollenhouw (45), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend op 2-5-1791 van Catharina Grootenhuijs, als dienstmaagd wonende bij dhr. Cornelis Gosuinus Verhel binnen deze stad, heeft ontvangen 12 stuivers. En enige weken later enige kleren en later nog geld en later haar gouden ring. Als het op terug betalen aankwam, had zij iedere keer frivole uitvluchten. Even na de Wijkse kermis heeft zij van Hendrijntje van Schaffelaar, won. Neerlangbroek, een katoenen jak ontvangen om te vermaken. En kort daarna van haar zuster Geurtje van Schaffelaar ook. Ook dat heeft zij bij de bank van lening gebracht. De briefjes daarvan heeft zij gegeven aan Elizabeth Lasdré, huisvrouw van Gerrit van Ginkel, won. binnen deze stad. In het begin van de herfst heeft zij van Maagje de Kruijf, huisvrouw van Jan Lokhorst, won. Overlangbroek aan de Stenenbrug, 2 ellen katoen en een lapje bont vries ontvangen om een jakje van te maken. Ook dat heeft zij in de bank van lening gebracht. In oktober heeft zij van Jaantje van Werkhoven, als dienstmaagd wonende bij Jan Voskuijl in de jurisdictie van deze stad, een jak ontvangen om te vermaken. Die ging ook naar de bank van lening. En in november van Alida van Akeren, huisvrouw van Huijbert van Ingen, idem. En eind november van Neeltje van Ginkel, won. Overlangbroek, ook. En in december van Maria Kedde, als dienstmaagd wonende op huize Ottenstein onder Maurik. Straf: Afgezet uit haar ambt als contravolleunice van de vismarkt alhier en 8 dagen water en brood.
31-1-1792: Stephania Helena Vollenhouw (38), huisvrouw van Mattheus Johannes van Wijngaarden, geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend even na Wijkse kermis 1791 van Hendrijntje van Schaffelaar, won. Neerlangbroek, een katoen jak te hebben ontvangen om te vermaken. En van Maagje de Kruijf, huisvrouw van Jan Lokhorst, won. Stenenbrug onder Overlangbroek, en van Alida van Akeren, huisvrouw van Huijbert van Ingen, won. Wijk bij Duurstede. Van haar had zij ontvangen een Doopfeijtel met een kant daarom en een muts om die kant van de Doopfeitel aan te zetten en er een muts op te maken. En van Johanna van Westbroek, huisvrouw van Jan van Oorschot Az, won. Wijk bij Duurstede. En van Jan van Herpen, won. ten huize van Huijbert van Mourik in deze stad. Straf: 8 dagen water en brood.
6-6-1792: Hermen van Offeren (70), geb. Veenendaal, heeft bekend te bedelen en te vagebonderen. Hij is 13-10-1789 door Rhenen voor 3 jaren in het tuchthuis te Utrecht geconfineerd en verbannen uit Rhenen en vrijheid. Straf: 1 jaar werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en vrijheid
23-7-1795: Jacobus van Dam (30), geb. Wijk bij Duurstede, heeft oproerige daden verricht en de rust verstoord. Op zondag 5 mei in de Strooijstraat voor het huis bewoond door de dienaar van justitie Hendrik Tap heeft hij staan razen en vloeken. Bij aanhoudendheid heeft hij geroepen: Oranje boven, de keezen in de geut, vivat Orange, Orange boven. Hij heeft zijn driekleurig lint van zijn hoed gescheurd onder gestadig schreeuwen Orange boven en roepende om Oranjebitter is hij met geweld naar huis gebracht. Dit gebeurde juist toen de gehele burgerij wettig vergaderd was tot het arresteren van een nieuw reglement van bestuur en het verkiezen van nieuwe leden tot de raad van gemeente dezer stad, algemene aanklager en raad van rechtspleging. Volgens het plakkaat van 26 februari moeten dergelijke verraders met de dood worden gestraft. Straf: 10 dagen water en brood.
22-9-1795: Lisetta van der Zande (19), geb. Dom bij Middelburg, bij het regiment het laatst genamd geweest zijnde Bore de la Calmette en het laatst gewoond hebbende in Valencienne, waar het regiment krijgsgevangene is geweest, heeft bekend te bedelen. Zij is nu gekomen van Arnhem om over 's Hertogenbosch naar Hulst te gaan om zich weer bij het overschot van het regiment te voegen ten einde met wassen en naairen voor de militairen aan de kost te geraken. Zij zou reizen met Cornelia Visser, wiens man onder het regiment is geweest en in Valenciennes is dood geschoten. Zij zouden tot Beusichem gaan, waar Cornelia over Utrecht naar Gouda zou gaan. Op 15 september waren zij over het Beusichemse veer gekomen dicht bij het huis van Hendrik de Bruijn, huisman, won. in de vrijheid van deze stad. In dat huis heeft zij aan de dochter gevraagd om wat te drinken. Die gaf haar karnemelk. Intussen hebben ze daar goederen gestolen. Tijdens de vlucht zijn ze gevangen genomen. Straf: Een uur ten toon gesteld en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
17-5-1796: Maria Driessen (49), huisvrouw van Jan de Vries, geb. Venlo, heeft oproerige taal geuit over de stadsregering. In het huis van Hermanus van Vogelpoel, won. Peperstraat, heeft zij geklaagd over het zingen van patriottische liederen door de kinderen van Vogelpoel. Tegen Maria van Vogelpoel, huisvrouw van Hermanus, heeft zij gezegd: Het keezen vee moet van kant, Oranje zal bloeien, de oude heeren zullen weer op de kussens zitten. Ik ben een Prinsman in mijn hart. Dat blijv ik. Dat zal ik sterve. Niemant haat mij daarom als dat keezen vee. Jou jongen heeft Prinsenbroot gegeeten en mijn man ook, donder. Vandaar gaande en roepende heeft zij bij het paaltje dat naar het steegje gaat naar het kerkhof Matheus van de Water ontmoet. Tegen hem zei ze: Jij hebt mij ook al willen slaan, maar ik blijv prins en ben prins en zal prins sterven. En word daarom van niemant gehaat. Ik ben Orange en ik blijf Orange, Orange zal eevenwel bloeijen. Ik ben een prinsman. Dat verdoemde keezen vee haat mij daarom maar geene fatzoenelijke lieden. Denkje niet dat dat die oude heere die geregeert hebben eens weer zullen regeeren. Straf: 10 dagen water en brood.
12-11-1796: Elisabeth van Badenbroek-Kwaad (48), geb. Haarlem, krijgt wegens hetzelfde delict 3 dagen water en brood.
29-11-1796: Helena Vos (46), geb. Aken, bedelt. In de jurisdictie van Veenendaal heeft zij gelogeerd bij zekere Judith, waar zij een groen zakje heeft gekregen met gerstenmeel uit een ton gestolen. Straf: 3 dagen water en brood en verbannen.
24-12-1796: Arij Koppers (67), geb. Veenendaal, maakt ruzie in zijn huis en op straat. Allerhande gebaren en ontstichting in de gereformeerde kerk, waarvan hij door de predikant eens en andermaal is gewaarschuwd. In november is hij door de burgerwacht opgebracht. Op zondagmiddag 11-12 zat hij in de kerk der gereformeerden en heeft aanhoudend verschrikkelijke gebaren met zijn handen gemaakt, opstaande en weer gaan zitten, heen en weer lopende in de bank, huilende en in zichzelf mompelende. Ds. Eickma was genoodzaakt hem toe te roepen zich stil te houden of de kerk te verlaten. Hij heeft toen luidkeels geroepen: God zal mij helpen. Ik zal den domine wel vinden, en dergelijke wartaal meer. Hij is hierop in arrest genomen. Straf: 3 dagen water en brood en door de deurwaarder van de algemene aanklager in collegio van de kerkenraad ds. Eickma excuus te vragen en voorts de ouderlingen en diakenen, representerende het gereformeerde kerkgenootschap, verschoning te verzoeken.
24-6-1797: Albertus van Kesteren (47), geb. Wijk bij Duurstede, is op 22-3-1797, toen de raad der gemeente was vergaderd, met nog meer dan 20 personen in de raad gekomen, met Albertus aan het hoofd. Hij heeft hier gezegd dat de grondvergadering van gisteravond geheel ontwettig was en in de nacht door twee jongens was geopend waarvan de een een oranje bataaf was die zich had uitgelaten dat hij zijn best deed om de boel in de war te krijgen met bijvoeging: Wij protesteren tegen die grondvergadering uit boeren en oranjeklanten bestaande. Hij is een oranjeklant en willen dat de patriotten opstappen. Straf: 1 jaar verbannen uit stad en vrijheid.
5-7-1797: Gerrit Lutjan van Vheelen (25), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend op 20-6, wonende als knecht bij Dirk Voskuijl in de vrijheid van deze stad, mest heeft geladen op de hofstede Zuidwijk, mede gelegen onder Wijk. Dat op die hofstede voor dienstmeid woonde Maria Buuk, waarmee hij niets beduidende woordenwisseling heeft gehad. 's Middags heeft hij haar op de mestvaalt met een griep op haar armen in haar lendenen geslagen tot bloedens toe. Zij is door Willem Lijshaak, mede knecht bij Dirk Voskuijl, ontzet. Straf: 3 dagen water en brood.
15-5-1798: Maria van Dieten (17-18), geb. Wijk bij Duurstede, heeft bekend in hoererij en vuile ontucht zich te verlopen, o.a. in militaire kazernes met soldaten. Zij is menigmaal betrapt door haar vader en serieus tot een beter leven aangemaand. In het voorjaar van 1798 is zij in gezelschap van een dochter van Jacob Davids, alhier wonende, vertrokken naar Amsterdam onder voorwendsel daar te gaan dienen. Zij is weer terug gekomen bij de soldaten in de barakken. Haar vader heeft daarop de dienaar van justitie verzocht haar in te rekenen om haar gehele verderf te voorkomen. Hierop is zij naar Maas en Waal vertrokken om een dienst te zoeken. Op zondag 6 mei is zij weer terug gekomen en direct door de onderschout gevangen genomen. Straf: 1 jaar en 6 weken in het tuchthuis te Utrecht.
18-9-1799: Hermen Gerisch (27), geb. Wijk bij Duurstede, gewoond hebbende Zutphen, schoenmaker, heeft bekend te stelen sinds zijn vroege jeugd. Toen hij nog geen 11 jaar oud was heeft hij met zijn broers bij Anth. Visee uit de la van de toonbank een blikken emmertje met 15 gulden gestolen. Hierover is hij op 26-7-1782 door het toenmalig gerecht gekastijd. In de winter 1794 heeft hij samen met een soldatenvrouw van het gewezen regiment Budaulx, die bij hem in huis logeerde, bossen hout gestolen aan de Landscheiding onder Neerlangbroek, toebehorende Frans Donselaar. In 1795 heeft hij uit het Corps du Gaurde een geverfde paal gestolen, toebehorende het college van de Lekdijk-Bovendams en dienende tot kisting van het hoogwater in de rivier. In het voorjaar van 1795 had hij een jongen in huis die uit het weeshuis te Moort was weggelopen, die alhier bedelt en betrapt met andere jongens hout te hebben gestolen. In mei 1795 heeft hij van een stuk land aan de Amerongerwetering enige klaver voor zijn varken gestolen, zijnde hier mede ontdekt door twee soldaten van het gewezen regiment Budaulx, die toen hier in garnizoen lagen en daar aan het vissen waren. Op zondagochtend 14 juni 1795 heeft hij hout gestolen voorgevende dat hij de fransman die bij Jan Oorschot logeerde moest opkloppen. Hij is toen gegaan in de tuin van weduwe Casius in de Muzijeq en heeft daar een grote hoeveelheid bonenstaken gestolen. In de Peperstraat bij zijn huis ontmoette hij soldaat Cornelis Blom. Daarop heeft hij het hout laten vallen en is in huis gegaan. Op 14 juni 1795 is hij gevangen genomen. Op 19 juli is hij ontsnapt. Straf: Gegeseld en levenslang verbannen.
20-2-1800: Hendricus Bernardus van Vogelpoel (21), geb. en won. Wijk bij Duurstede, heeft bekend de publieke veiligheid van de wegen en de zekerheid van de personen op een feitelijke wijze te storen. Op 6-3-1799 is hij in gezelschap van Jacobus van Vogelpoel in het Wijkse veerhuis geweest, waar ook waren Bastiaan van de Leemkolk, een man van reeds vergevorderde jaren, won. in de vrijheid van deze stad. Hij heeft Bastiaan bedreigd en is met hem mee gegaan langs de Hogedijk. Hij heeft hem bij de arm genomen en heen en weer gesleept en over de tuin van de dijk gesmeten. Daar bleef Bastiaan met zijn rok aan het hek hangen. Nadat de rok was los gemaakt rolde Bastiaan naar beneden van de dijk af. Hij heeft hem weer half op de dijk geholpen en toen opnieuw naar beneden laten tuimelen. Dit heeft zich een aantal malen herhaald. Straf: 6 dagen water en brood.
10-3-1800: Roelof Mauswinkel (28), geb. in de vrijheid van deze stad, heeft bekend op 19-12-1799 ten huize van cipier Jan Klink, in gezelschap van zijn broer Cornelis Mauswinkel en Aart van Amerongen baldadigheden te hebben gepleegd met het doel enige gedetineerden te bevrijden. Hij heeft Jan Klink met zijn sabel een vrij diepe wond in het hoofd aangebracht. Straf: 2 dagen water en brood.
8-3-1800: Cornelis Mauswinkel (32), geb in de vrijheid van deze stad, krijgt 14 dagen water en brood.
11-3-1800: Gijsbert van Eck (52), won. en geb. Cothen, daghuurder en hondbosser, heeft op 22-2-1800 in een rijswaard in het Wijkerbroek een grote hoeveelheid tenen gestolen. Straf: 1 jaar verbannen uit stad en vrijheid.
28-4-1800: Johannes de Groot (36), geb. Bakel in de meijerij van 's Hertogenbosch, is op 22 april ten gelage geweest bij Cornelis van Achthoven, kastelein in de Kade? alhier, en heeft daar ruzie gemaakt. Dat is in meer herbergen gebeurd. Hij heeft de dienstmaagd van de kastelein en de schout mishandeld. Straf: 3 dagen water en brood.
9-6-1800: Frederik van Zoest (32), geb. en won. Dwarsdijk, heeft bekend tenen in rijswaarden te snijden. Straf wegens diefstal: 3 dagen water en brood.
1-10-1800: Pieter Dirkse (40), geb. Sneek, steelt en bedelt. Hij is al eerder gegeseld en gebrandmerkt. Nu heeft hij samen met Jacob van Mourik weer enige kippen gestolen bij Willem de Kemp, won. Rijswijk. En bij wed. Lohoff heeft hij een partij lood gesneden en gebracht ten huize van Aalbert van Remmerden. Verder genoemd de vrouw van Willem Gerritse van Welien, won. Varkensmarkt, Cornelis van Tricht, waagmeester te Tiel, Jan Hendrik Pluijgers. Ook schuldig aan helen. Straf: Geselen en brandmerken en levenslang verbannen.
1-10-1800: En Jacob van Mourik (37), geb. Asch in Buren, laatst gewoond hebbende binnen deze stad, krijgt hetzelfde.
26-3-1801: Klaasje Keijser (28), geb. Wezep, bedelt en wordt 8 dagen op water en brood gezet en levenslang verbannen.
24-4-1801: Elisabeth Colee (30), geb. Culemborg, leidt een losbandig leven en bedelt en steelt. Aan de Hogendijk heeft zij uit het huis van Aart Spithoven gestolen en dat te Utrecht bij zilversmid Van Dort verkocht. Met Elisabeth van der Vlies heeft zij gebedeld door het land. Straf: 5 jaren werkhuis te Utrecht.
5-8-1801: Maria Marinusse (54), een dochter van een soldaat, geb. in het veld voor Bergen op Zoom, opgevoed in het kinderhuis te Deventer, heeft tot haar 18e jaar in het kinderhuis te Deventer gewoond. Sindsdien bedelt zij en verdient de kost met het zingen van o.a. Oranjeliedjes. Hiervoor is zij al eens gegeseld. In deze stad heeft zij op de hoek van de Rijnstraat openlijk Oranjeliedjes gezongen. Straf: 9 jaren werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en vrijheid.
067 Stadsgerecht Wijk bij Duurstede
Inventaris
1. Criminele zaken
1.1. Extraordinaris zaken

1-3 Register van sententies
3 1730-1810
5-8-1801: Maria Marinusse (54), een dochter van een soldaat, geb. in het veld voor Bergen op Zoom, opgevoed in het kinderhuis te Deventer, heeft tot haar 18e jaar in het kinderhuis te Deventer gewoond. Sindsdien bedelt zij en verdient de kost met het zingen van o.a. Oranjeliedjes. Hiervoor is zij al eens gegeseld. In deze stad heeft zij op de hoek van de Rijnstraat openlijk Oranjeliedjes gezongen. Straf: 9 jaren werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en vrijheid.
Datering:
5-8-1801
laatste wijziging 14-05-2020
4-8-1801: Maria Rijsenburg (30), geb. Utrecht, leidt een losbandig leven en is, i.p.v. bij haar ouders te blijven, gaan wonen bij Gerrit den Auxiliair. Zij heeft hem geholpen te vluchten. Gerrit is een dief. Ze hebben samen gestolen en geheeld. Straf: 3 jaren werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en vrijheid.
10-1801: Johan George Wiegman (50), geb. Frankfurt, heeft bekend te bedelen. Hij heeft los-vast gewerkt te Amsterdam, De Bilt, Driebergen, Doorn, Veenendaal en onder des stads jurisdictie. Op 22-7 is hij bij Cornelis van Rijn, won. Wijk bij Duurstede, gekomen en heeft om een aalmoes gevraagd en die ook gekregen. Hij heeft daar gestolen. In de herberg van vrouw Voskuijl binnen deze stad heeft hij vijf borrels geëist en is zonder te betalen vertrokken. Te Driebergen heeft hij een tafellaken gestolen. En in een kroeg in De Bilt is hij zonder betalen vertrokken. Idem in een herberg te Sterkenburg. Te De Bult heeft hij bij de molenaar gestolen. Idem op een boerenplaats aldaar. Straf: 3 jaren werkhuis.
7-4-1802: Jansje Willemse (24), geb. Wezep, leidt een losbandig leven en bedelt o.a. met zekere Jansje Barendse. Zij hebben samen gestolen en geheeld en zijn al eerder gestraft te Utrecht. Straf: 8 dagen water en brood.
22-5-1802: Hendrijn Joseph Marcus (20) wordt verdacht van diefstal ten huize van de stomme schoenmaker Jan van Harpen. Zij is later ontslagen. Sindsdien loopt zij lasterend door de stad. Straf: 3 dagen water en brood.
2-7-1802: Klaasje Keijser (29), geb. Wezep, heeft haar ouders in stilte verlaten en bedelt, samen met Jansje Willemse en Janse Barendse. Straf: 1 jaar werkhuis te Utrecht en levenslang verbannen.
22-2-1803: Cornelis van Scherpenzeel (19), geb. deze stad, heeft op 17 februari gestolen aan de Melkweg op de landscheiding tussen Wijk en Neerlangbroek. Straf: Een half uur ten toon gesteld en 3 dagen water en brood.
29-4-1803: Benjamin Hartog (40), geb. Middelburg, laatst gewoond hebbende Utrecht, heeft bekend gestolen goederen op te kopen. Hierover is hij te Middelburg in 1797 al gestraft. Hij handelt ook bedrieglijk in de loterij. Vele zaken worden uitvoerig gemeld. Voornamelijk hoe hij Melis van Laar, won. Doorn, hierin verwikkeld heeft, tot een schuld van 840 gulden. Daarop heeft Melis 56 schapen aan Benjamin verkocht voor 528 gulden. Ook Geertje Lagerweij, huisvrouw van Cornelis Cornelisse Floor onder Driebergen, heeft hij geld afhandig gemaakt met loterijbriefjes. En bij Jan Harmse van Ginkel, won. Woudenberg, tot wel 4000 gulden. En van Wulfert de Bruijn, won. Hardenbroek, 400 gulden. En van Wouter Voskuijl, won. onder de vrijheid van deze stad. En van Willem van Schaik onder Werkhoven. En Matheus van der Weerd. En Gerrit van de Bijlaard, won. Nijkerk. En Jan van Ginkel onder Amerongen. Benjamin handelt steeds samen met notaris Philip Chritiaan Popp. Straf: Een half uur ten toon gesteld en 3 jaren tuchthuis te Utrecht en levenslang verbannen uit stad en jurisdictie.
12-7-1803: Cornelis de Kuijer (10), geb. alhier, heeft bekend sedert zijn jonge jaren te stelen. Op 8 juli heeft hij buiten de stadsvrouwen en Waterpoort aan de rivier bij het schip van Johannes Wilhem Jaegers, dat toen aan de wal lag, ziende dat zekere Gerarda van Ginkel op die tijd bezig was om enig goed voor de vrouw van Jaegers te wassen en dat op een touw te drogen hing, heeft hij dit weg genomen. Straf: Binnenskamers met de roede gekastijd.
7-9-1803: Catharina Diepening (33), geb. alhier, heeft bekend getrouwd te zijn met Jan van den Born, maar sedert verscheidene jaren afgezonderd van hem te leven bij haar zus Haasje Diepening, wed. Jan van Kempen. In die tijd heeft zij vleselijke conversatie gehouden met een of andere man. Van hem is zij tweemaal zwanger geraakt. Op 15-4 is zij van een dochter bevallen om 15.00 uur ten huize van haar vader Jan Diepening. Hierbij is zij door niemand geassisteerd. Enige uren later heeft haar zus de navelstreng afgebonden. Tegen de avond heeft zij haar nichtje Johanna van Kempen gezonden naar Mortain om een slaapstroopje te halen. Dit heeft zij het kindje gegeven. De volgende ochtend is zij met haar kind de stad uitgegaan met haar zus en nichtje, die het kind in haar voorschoot geknoopt droeg. Zij gingen naar Cothen en kwamen tot aan de Pauwenbrug, waar haar zuster terug is gegaan naar de stad. Bij de molen in Cothen hebben zij en haar nichtje koffie gedronken. Zij zijn daarop gegaan naar het bos van dhr. Van Vliet. Zij hebben daar gezeten en zij heeft het draadje van de navelstreng los gehaald en weer vast gemaakt. In een wei bij het Hardenbroekse bos hebben zij opnieuw gezeten. Daar heeft het nichtje de baby onder een doornenpol in het bos gelegd. Ze zijn daarop vertrokken naar Langbroek naar het huis van Gijsje de Bie waar ze water hebben gedronken en toen gekomen aan het huis van vrouw Bosch hebben zij karnemelk gevraagd en gedronken. Bij de Lindeboom heeft zij haar nichtje een stuiver gegeven om beschuit te kopen. Ze zijn verder gegaan naar het huis van Teunis van Dieten en hebben daar koffie gedronken en de beschuit gegeten. Aan de Stenenburg hebben ze opnieuw beschuit gekocht en bij de hofstede waar Cornelis de Rooij woont zitten rusten. Nichtje heeft daar bij Dirk van den Nieuwendijk om een boterham gevraagd. Ze hebben hun weg naar Wijk voortgezet tot de Hoogstraat, waar ze een vrouw ontmoeten die vertelde dat er in de stad zoveel te doen was over haar bevalling. Nichtje is de stad in gestuurd om geld te halen en Catharina is weer terug gegaan naar haar baby. Het kind leefde nog. Zij is daarmee gelopen naar Willem Spaan in het Weth. Enige weken geleden is zij weer met het kind in de stad gekomen en daar gevangen genomen. Straf: Half uur ten toon gesteld en 12 jaren tuchthuis te Utrecht en levenslang verbannen.
7-9-1803: Johanna van Kempen (16), geb. Neerlangbroek, krijgt als straf voor haar hulp dat zij de straf van haar tante moet aanzien en 14 dagen op water en brood wordt gezet.
14-10-1803: Eliasar Levij (40), geb. alhier, heeft bekend in de plantage van het kasteel met een meisje dat zij gewenkt had is gegaan tussen het hout aan de zijde van de Wildkamp, waar hij door twee personen is gevonden met de broek los, liggende voor dit meisje dat haar rokken omhoog had in een alleronbeschaamdste en indecent postuur. Hij heeft die twee personen uitgescholden. Straf: 8 dagen water en brood.
14-2-1804: Klaasje Keijser (30), geb. Weesp, heeft haar ouders in stilte verlaten en bedelt. Zij is toch weer in de stad gekomen. Straf: Geselen en 4 jaren tuchthuis te Utrecht en levenslang verbannen.
14-2-1804: Adriana de Louter (39) geb. Amsterdam, loopt samen met Klaasje Keijser. Straf: Gegeseld en verbannen.
31-7-1804: Arien Koppers (74), geb. Veenendaal, gaat zich te buiten aan allerlei ongeregeldheden, losbandigheden en insolentiën tot stoornis van de publieke rust. Op 24-12-1796 is hij wegens storen van de publieke godsdienst gestraft met 3 dagen water en brood. Op 24 juli was hij weer beschonken op de Markt. Daar ontmoette hij een zekere ordentelijke juffrouw in gezelschap van nog een andere juffrouw. Hij heeft haar hand genomen en gevraagd hoe het met haar ging. En hoe het met haar man ging. De vrouw antwoordde: Goed. Daarop zei Arie: Dat lieg je, dat lieg je, canaille beest, dat lieg je, dat lieg je. Op donderdag 26 juli is hij tijdens de openbare godsdienstoefening in de kerk gekomen, zeer dronken. Daar heeft hij grote ontstichting veroorzaakt. De koster heeft hem gemaand stil te zijn en uit de kerk te gaan. De onderschout heeft samen met een zoon van Arie, Arie uit de kerk gedragen. Straf: 8 dagen water en brood.
21-8-1804: Andries van der Green (31), geb. Schijndel, heeft bekend liedjes te zingen en te vagebonderen. Hij heeft kennis gemaakt met Jannigje van den Brink alias Jannigje Goudblom. Met haar heeft hij rond gezworven. Tussen Buren en Beusichem heeft hij gestolen. Straf: 8 dagen water en brood en verbannen.
21-8-1804: En Jannigje van den Brink (30), alias Jannigje Goudsblom, geb. in het veld doch opgevoed te Purmerend, krijgt 3 dagen water en brood en verbannen.
21-9-1804: Otto Schakel (37), geb. alhier, heeft bekend al geruime tijd zich in dronkenschap te buiten te gaan. Hij is inmiddels van tafel en bed gescheiden met zijn vrouw. Door het gerecht is hij meer dan eens mondeling gecorrigeerd. Hij dreigt zichzelf en zijn vrouw te doden. Hij zit in de kost bij Jan van den Berg. Hij heeft tegen zijn vrouw gezegd: Aal, het zal voor jouw en mijn geen zondag meer worden. Op straat ontmoette hij iemand die hem vroeg hoe het ging. Hij antwoordde: Slecht, ik moet mijn wijf weer hebben. Het gaat hoe het gaat, al zou ik er mij aan te buiten gaan, en op het schavot komen. Ze zullen wel zeggen: Schakel is donken, maar dat is zo niet. Straf: Tuchthuis te Utrecht.
15-11-1804: Harmanus Huntelaar (34), geb. Amsterdam, is al meer verbannen. Hij steelt en zet mensen af. Hij is met Jan de Vink in Wijk gekomen. Daar hebben zij gestolen. Straf: Geselen en 10 jaren werkhuis te Utrecht en verbannen uit Holland, Zeeland en Utrecht.
15-11-1804: Jan de Vink (16), geb. Amsterdam, moet de straf aanzien en wordt verbannen.
6-11-1805: Jan van Gend (64), geb. Dreumel, won. Wijk bij Duurstede, is op 29 oktober ontboden om een dood dier dat op een weerd lag achter het huis van de bewaardsman van Ingen onder eck, te villen. Hij is daarna terug gegaan naar Amerongen en heeft daar een nacht geslapen. Hij wist dat op de Nobele Weerd nog een dier dood lag. De volgende ochtend heeft hij, zonder permissie van de eigenaar, dit dier gevild en de huid aan de looierij verkocht. Straf: 5 dagen water en brood.
3-12-1805: Willem ter Heijden (23), geb. Marriënboom, heeft bekend als smidsknecht begin november binnen deze stad gekomen te zijn en zich aan smid Wouter van Hoogstraten te hebben verhuurd. Na 8-9 dagen is hij weer vertrokken en heeft toen goederen gestolen. Straf: 14 dagen water en brood en verbannen uit stad en vrijheid.
7-1-1807: Jan van Haaren (24), geb. Heteren bij de Graaff, leeft al geruime tijd zeer ongeregeld als een vagebond. Hij wordt verdacht van stelen en helen. Straf: 6 jaren tuchthuis.
29-1-1808: Gezien de conclusie contra Jacobus van Amersfoort de jonge (27), en Dirk van Bekkum (39), beide geb. en won alhier. Zij hebben op woensdag 10 oktober wanneer andere personen zich hebben bevonden ten huize van Cornelis van Bemmel, kastelein aan het veerhuis alhier. Zij hebben daar zitten kaarten en ruzie gekregen. Jacobus heeft Dirk uitgedaagd en met een mes in het gezicht gesneden. Straf voor Dirk van Bekkum om op een gewone marktdag op de pui voor het stuidhuis met een mes boven zijn hoofd een half uur ten toon te blijven staan. Jacobus krijgt 6 dagen water en brood.
12-4-1808: Pieter van de Lamme (35), geb. Hilversum, is in zijn jonge jaren in een weeshuis te Hilversum opgevoed. Hij is daar al zeer vroeg weg gelopen. Als soldaat heeft hij dit land gediend. Deserteur. Diverse malen gestraft. Steelt. Heeft in tuchthuis gezeten. Straf: 6 jaren tuchthuis en levenslang verbannen.
29-8-1808: Cornelis van Ee (20), geb. Leersum, heeft bekend op zondag 21-8 met anderen in de herberg Het Rode Hert binnen deze stad te hebben gevochten. Daarna zijn ze naar de Veldpoort gegaan. Met Jacob Budding heeft hij voor het huis van Hendrik van Bern, staande omtrent de Veldpoort, staande heeft gehouden deze Hendrik van Bern, die op de stoep van zijn huis zat met een kind op zijn schoot. Cornelis heeft gedreigd te slaan. Hij heeft hem met een mes gesneden. Straf: Gegeseld en levenslang verbannen.
15-2-1809: Cornelis van Vogelpoel (25), geb. alhier, heeft bekend op 19-1-1809 buiten de Leuterpoort op het ijs zich heeft begeven en jenever verkocht. Dat deed Maaij van Ingen ook met haar broer Cornelis van Ingen. Zij hebben gescholden en Cornelis heeft met Cornelis van Ingen gevochten. 's Avonds op straat voor het huis van wed. Huijbert van Ingen hoorde hij dat in huis zich ook Gabriël Brouwer met zijn vrouw bevond, die die dag ook op het ijs jenever had verkocht. Ook met hen was er woordenwisseling geweest. Hij heeft hen opgewacht en nagelopen tot aan het Kerkestraat, waar hij hen met een stok heeft geslagen en de vrouw van Gabriël tegen de grond geworpen en geslagen. Straf: vier weken detentie (de tijd die hij al gevangen zit).
25-4-1810: Jan Koppers (42), geb. Beek, metselaar, heeft bekend op zondag 22e, logerende bij Frans Beek te Amerongen, te hebben gestolen. Straf: levenslang verbannen uit stad en vrijheid.
9-4-1810: Gezien het intendit contra Jan van Amersfoort Ariensz. Hij heeft op 31-1 ten huize van Kasper Knoop jr, tapper alhier in hevige, oproerige en met bedreiging van moord vergezelde expressiën in onderling discours geweest over het bezit van de Grote Kerk. Er is hevig gevloekt. Hij wordt verbannen.
17-5-1810: Cornelia Zwaan (40), geb. Oudshoorn, vagebondeert en steelt. Straf: Half uur te pronk en 3 jaren tuchthuis en verbannen uit departement Utrecht voor 2 jaren.
12-12-1810: Gezien de criminele eis contra Hijman Joseph Lion. Hij heeft ten huize van Wolf Joseph, waar ook Marcus Joseph aanwezig was, ruzie gemaakt met Marcus. Er is gevochten en bloed gevloeid. Straf: 2 jaren verbannen uit stad en jurisdictie.
4 Register van getuigenverklaringen ("Gerechts Secreete Resolutien"), 1749-1752 i
1-21 Stukken betreffende diverse processen
1.2. Ordinaris zaken
2. Civiele zaken
3. Vrijwillige zaken
4. Niet tot het archief behorende stukken
Concordans
Erfgoedstuk
laatste wijziging 28-06-2023
2.405 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 677 bestanden

Kenmerken

Datering:
1546-1811
Plaatsnaam:
Wijk bij Duurstede
Omvang:
10,25
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van rechterlijke organen
Herkomst:
Overheid Wijk bij Duurstede
Auteur:
E. Elenbaas
Rechtsvoorgangers:
Kantongerecht, Arrondissementsrechtbank, Notarissen, ambtenaren Burgerlijke Stand
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 067 Stadsgerecht Wijk bij Duurstede 1546-1811
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 067
Categorie:
laatste wijziging 28-06-2023
2.405 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 677 bestanden