Archieven

Uw zoekacties: Nederlandse Hervormde gemeente Wijk bij Duurstede

335 Nederlandse Hervormde gemeente Wijk bij Duurstede

beacon
 
 
Inleiding
1. De hervormde gemeente
335 Nederlandse Hervormde gemeente Wijk bij Duurstede
Inleiding
1.
De hervormde gemeente
Reeds voor de officiële afschaffing van de roomse eredienst door de Staten van Utrecht in 1580 was er in Wijk een protestantse kern aanwezig. Wij kennen verschillende processen wegens protestantse sympathieën, waarvan er één tegen Dirk Cornelisz., linnenwever, in 1569 eindigde met de doodstraf, te voltrekken metter coorde *  . Waarschijnlijk was de eerste Wijkse predikant, Thomas Spranckhuysen, al in de stad werkzaam voordat de kerk aan de hervormden was overgegaan.
Er moet vrij spoedig een kerkenraad zijn ingesteld, die in 1606 al bestond uit zes ouderlingen en twee diakenen *  . In 1611 werd een tweede predikantsplaats ingesteld. De groei van de hervormde kerk vond plaats ondanks het werk van de priester Steven de Cruyf, die in de eerste decennia na de Hervorming velen voor de oude religie wist te bewaren *  . Een zekere terugslag werd ondervonden van de geschillen tussen de remonstranten en contraremonstranten. Ds. Laurentius Modaeus behoorde tot de contra-remonstrantse groepering en werd gehandhaafd, terwijl de remonstrant ds. Pieter Bosch werd afgezet. Er ontstond een remonstrantse gemeente, die kerkte in het Kloosterstraatje *  .
Bij de religietelling in 1809 waren er geen remonstranten meer in Wijk. De hervormden namen ten opzichte van de rooms-katholieken een minderheidspositie in: 749 tegen 1043 katholieken op een inwonersaantal van 1838 *  . De twee predikantsplaatsen in de hervormde gemeente bleven in stand tot 1811. Sindsdien is slechts één predikantsplaats aanwezig.
De kerkelijke goederen bleven geadministreerd door de kerkmeesters, die rekenplichtig waren aan de magistraat. De Hervorming bracht hierin geen enkele verandering. Wel werden het kapittel, de vicarieën en andere geestelijke instellingen in de stad aangeslagen voor de predikantstraktementen. Als uitvloeisel van het algemeen reglement van 1816 werden ook in Wijk enkele jaren later de kerkmeesters vervangen door een college van kerkvoogden.
2. Het archief
3. Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlage: Lijst van predikanten van Wijk bij Duurstede

Kenmerken

Datering:
1592-1987
Plaatsnaam:
Wijk bij Duurstede
Omvang:
7,50
Openbaarheid:
Beperkt openbaar
Soort archief:
Archieven van kerkgenootschappen en religieuze organen
Herkomst:
Particulier
Auteur:
C. Dekker
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 335 Nederlandse Hervormde gemeente Wijk bij Duurstede 1592-1987
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 335