Archieven

Uw zoekacties: Gerechtsbestuur Darthuizen

056 Gerechtsbestuur Darthuizen

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
056   Gerechtsbestuur Darthuizen
Inleiding
Het kleine gerecht Darthuizen lag tussen de gerechten Leersum, Doorn, Overlangbroek en Nederlangbroek. Het wordt voor het eerst genoemd in 1253 *  . De schout van Darthuizen, Everhardus, zoon van Everhardus, oefende namens de domproost van Utrecht het bestuur uit. Het gerecht Darthuizen was een Gaasbeeks leen. In 1459 verviel het dan ook aan de bisschop van Utrecht en later via de Habsburgse landsheren aan de Staten van Utrecht *  . In 1714 verkochten de Staten de heerlijke rechten, waarbij de ambachtsheer de schout en schepenen mocht aanstellen, aan Jan van Beuningen (zie inv.nr.35). Na diens dood in 1720 kwam de heerlijkheid Darthuizen door middel van openbare verkoop op 20 augustus 1721 in handen van Frederick Verwout. Na diens overlijden ging de heerlijkheid op 17 mei 1728 over op Johan Verbeek. Toen deze in 1744 stierf verwierf Frederick van de Honert de heerlijke rechten. Vervolgens kwam het goed in bezit van Abraham Jacob van der Dussen die de heerlijkheid op 22 september 1760 kocht. Na het verscheiden van Van der Dussen in 1793 werd Cornelis Jan van Nellesteyn de laatste 18e-eeuwse ambachtsheer. Drie jaar later, werden onder het nieuwe Bataafse bewind, alle heerlijkheden opgeheven.
Ten tijde van de Bataafse republiek werd Darthuizen voor een korte periode (1798-1802) bij Leersum gevoegd. In archivistisch opzicht heeft deze periode weinig sporen nagelaten. In 1802 werd Darthuizen weer een zelfstandig gerecht om in 1811 wederom bij Leersum gevoegd te worden. Om vervolgens in 1816 weer een zelfstandige gemeente te worden. In 1857 kwam Darthuizen definitief bij de gemeente Leersum *  .
In het archief viel geen systematische ordening te bespeuren. Derhalve is er (in 1974) gekozen voor een zaaksgewijze ordening van de stukken. In de inventaris zijn ook een viertal stukken opgenomen die betrekking hebben op de ambachtsheren.
Het archiefje is 0,40 strekkende meter groot.
Inventarisnummer 15 is helaas zoek geraakt.
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden
Inventaris
1. Verkiezingen, functionarissen, personeel
2. Financiën
3. Belastingen
4. Openbare orde en gezondheid
5. Waterstaat, verkeer en vervoer
26 Stukken betreffende het schouwen van de Gooijerwetering, 1723-1727
27 Stukken betreffende de aanbesteding van het waterbouwkundig onderhoud van bepaalde gedeelten van de Snel en de Kromme Rijn, 1725-1788
28 Stukken betreffende de aanbesteding van de aanleg van een nieuwe sluis of heul in de Snel en het uitgraven van de oude, 1765
29 Stukken betreffende de opkomstplicht en de samenstelling van het Darthuizer contingent van het dijkleger van het hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams, 1791, 1803
30 Stukken betreffende de aanbesteding van het onderhoud van bepaalde gedeelten van de Zomerweg, gelegen aan beide zijden van de Steenweg tussen Utrecht en de Bilt, 1725, 1737
31 Ordinantie op het schouwen van de openbare wegen gelegen onder Darthuizen, 1772
056 Gerechtsbestuur Darthuizen
Inventaris
5. Waterstaat, verkeer en vervoer
31
Ordinantie op het schouwen van de openbare wegen gelegen onder Darthuizen, 1772
Datering:
, 1772.
Omvang:
1 stuk
NB:
Transcriptie door H.J. Postema, 2011.
laatste wijziging 04-11-2020
28-7-1772: Ordonnantie op het schouwen van de volgende gemeene weegen onder den geregte van Derthuijsen alsse

Van den Sandweg af voorbij den Duijve Vluchtse steeg, ende langs de soogenaamde Spijker van Oudt Broekhuijsen, noortoostwaards strekkende langs de Bunthoek van de Veeresijk, tot aan de Traaij, ende zuijdoostwaards voorbij de molen van Derthuijsen tot aan de limit, off scheidingspaal van Leersum zijnde een eijndtje weegs tusschen bij onder de ridderhofstad Broekhuijsen. Vervolgens rugwaarts agter gemelde moolen noortwestwaarts, dwars over de voornoemde Traaij tot aan het Poederwijkse Bosch van de ridderhofstad Broekhuijsen, ende voorts langs het schaaphok, off schaapskooij van de groote Ridt, zuijdwestwaarts over den Doodenweg, ende voorbij de Hoogstraat tot aan de limit, off jurisdictiescheijding tusschen Darthuijsen ende Doorn.

Nademaal schout en scheepenen van Darthuijsen verscheijde klagten over de weegen en dijken onder denzelven gerechte zijn voorgekomen, en daar van alleen de oorsaak is dat er tot nog toe geen schouwbrief is gemaakt, waar na de schouwen kan gevoert worden, zoo is ’t dat schout en schepenen voornoemd met voorkennisse van den edel geboore gestrenge heer en mr. Abraham Jacob van der Dussen, ambachtsheer van Darthuijsen, raad in de vroedschap en regeerend schepen der stad Utrecht, etc, etc. ende ondergeschreeve geconvoceerde heeren geërfdens en landgenooten hebben goedgevonden, op approbatie van d’ Edel Mogende heeren staten ‘s lands van Utrecht te arresteren ’t volgende reglement of schouwbrief waar na de voorschreven weegen en dijken voortaan zullen werden geschouwen.
Art: 1
De voorschreeve weegen zullen geschouwen worden door den schout en scheepenen beneffens den secretaris en bode, tweemaal in ieder jaar de eerste rijze in de maand maij of junij en de tweedemaal in september of october, en zal de schouwdag telken rijze bij affixie van billetten veertien dagen te voren werden bekend gemaakt.
28-7-1772: VERVOLG.
2
De weegen zullen moeten gemaakt worden door de bruiker van de landen in den voorschreven geregte geleegen.
3
Zullende de voorschreven bruijkers gehouden zijn, hunne weegen of dijken behoorlijk te maaken, ende de dellen of leegtens in de weegen wel op te hoogen, met drooge aarde, een halve voet hooger als d’onderweg, en wel met sooden te bezetten, ook de heulen, die door de dijken leggen mede aan te vullen dat ze gelijks de weegen zijn, ende dezelve benevens de slooten tot de waterlosing behoorlijk open te houden.
4
De bruijkers of maakers hunne slaagen op de weegen hebbende zullen verpligt weezen ten dage als die geschouwen worden op of bij hunne slagen te staan, om aan en af te wijzen op een boeten van zes stuijvers.
5
En zo daar iemand was, die zijn slag of slagen tegens den gestelden tijd niet maakten, of dezelve niet goed bevonden wierden, zal verbeuren een boete van twintig stuijvers van elk ongemaakte of niet goed gemaakte slag, en zal den schout en geregte agt dagen daar na op voorgaande vermaning ten kosten van zodanige nalatige of gebreekigen een naschouw voeren, en dezelve weegen als dan nog niet gemaakt of niet in goede order bevonden wordende, werd den schout geauthoriseerd, omme de slagen der gebrekigen op te schouwen en terstond in het geregtshuijs publicque bekentmakinge aan te […] op zijn gewin van den derden penning meer.
28-7-1772: VERVOLG.
6
Zoo er eenige boomen, takken of struiken over de weg hangen en het rijden beletten, of daar aan hinderlijk zijn, zullen moeten omgehakt of ten minsten opgesnoeijd werden op een boeten van zes stuijvers.
7
Wanneer de schouwen invoegen als voren zal zijn gedaan, zo zullen de boetens hier voren gesteld door den geregtsbode werden geint, en zal de bode voor ieder aanmaninge onder den geregte hebben drie stuijvers en voor ’t aanseggen tot verbetering zes stuijvers.
8
Ende of daar eenige onwillig waren de boeten en kosten te betalen als voorschreven, zal den schout de gebreekigen voor al ’t zelve aanstonds aan haar gereedste goederen door den geregtsbode morgen executeren, en betrekkelijk de personen buiten het resort van deezen geregte wonende zullen de boetens en leges door een exploicteur van haar Edel Mogende na voorgaande authorisatie van hoogstdeselve werden geint.

Aldus gearresteerd in den geregtshuijze te Darthuijsen (op approbatie van de Edele Mogende heeren staten ‘s lands van Utrecht) bij den ambachtsheer, den schout, scheepenen en ondergetekende geërfdens en landgenooten op den 28 july 1772.
[handtekeningen]
20-10-1772: Aan de Edele Mogende Heeren gedeputeerden van de Staaten s’Lands van Utrecht

Geven ootmoedelik te kennen schout en schepenen mitsgaders geerfdens van Derthuijsen, dat er tot nog toe geen schouwbrief is gemaakt waar na de schouwe over de gemeene wegen kan gevoert worden, waardoor veele klagten zijn ontstaan, zoo zijn de supplianten te raden geworden zeeker ordre bij forme van een schouwbrief te formeeren blijkens ex annexis, en zig te keeren tot uw edel mogende ootmoedelik versoekende, uw edel mogende approbatie op dezelve en voorts uw edel mogende permissie om dezelve schoubrief en uw edel mogende appoinctement te mogen doen drukken, publiceeren en affigeeren, daar ’t behoord.

In kennisse van mij als secretaris
J. de Clefaij

In de marge staat: De Gedeputeerden van de staten ’s Lands van Utrecht gezien het advis van de heren gecommitteerdens ter camere van finantie approberen de annexe schouwbrief des dat in cas enige veranderinge in deselve mogte nodig gevonden worden daar op speciale approbatie zal moeten worden verzogt en permitteren der supplianten veiders omme de zelve schouwbrief nevens desen appointe te mogen doen drukken, publiceeren en affigeren daar ’t behoord. Gedaan ‘t Utrecht den 20 october 1772.
6. Armenzorg, onderwijs en kerkelijke zaken
7. Militaire zaken
8. Stukken betreffende de ambachtsheren van Darthuizen
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden

Kenmerken

Datering:
1666-1811
Plaatsnaam:
Darthuizen
Omvang:
0,24
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van gemeentelijke organen
Herkomst:
Overheid_U
Auteur:
T.M. Lisman-Schaap, H.J. Postema, D. Ruiter
Rechtsvoorgangers:
Gemeentebestuur Darthuizen
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 056 Gerechtsbestuur Darthuizen 1666-1811
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 056
Categorie:
laatste wijziging 21-10-2021
428 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 3 bestanden