Archieven

Uw zoekacties: Stadsbestuur Rhenen

152 Stadsbestuur Rhenen

beacon
 
 
Inleiding
De inventaris van K. Heeringa uit 1927 is in 2022 door Herman Postema geheel herzien. Hierbij is de toegang hernummerd. Zie voor een vergelijking van de oude en de nieuwe nummers de bijgevoegde concordans.
1. Aanwijzingen voor de gebruiker
Inventaris
1. Archief van het stedelijk bestuur
1.2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
1.2.6. Kerkelijke zaken
345 Stukken betreffende de afwikkeling van het St. Agnietenconvent in Rhenen, 1580-1581
152 Stadsbestuur Rhenen
Inventaris
1. Archief van het stedelijk bestuur
1.2. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen
1.2.6. Kerkelijke zaken
345
Stukken betreffende de afwikkeling van het St. Agnietenconvent in Rhenen, 1580-1581
Datering:
1580-1581
Omvang:
1 omslag
Opmerkingen:
Transcriptie door H.J. Postema, december 2014.
21-8-1581: Instructie voerde Conventen vande vrouwen abdissen ende gemenen jonffrouwen van Oudtwyck, St. Servaer vrouwenclooster, ten Daele ende Wittevrouwen, buyten ende bynnen Utrecht, daer naer zy hemluyden soe binnen als buyten hueren conventen soe in religie, conversatie, als in administratie van heure goederen zullen hebben te draeghen.
Inden eersten dat syluyden gheen conventen goeden sullen veralienren vervreempden, vercoopen, noch oick met renthen belasten directelick noch indirectelick int heymelick noch int openbaer, in eeniger wys ofte manieren, ten sy by expres consent ende believen vanden Staten vanden lande van Utrecht, oft den gheene dye zy daer toe deputeren zullen, insgelicx en zullen geen goeden huysen noch landen moegen verhuyren off deur heurlieder rentmeester, off andere doen verhuyren, dan int bywesen, ende by believen van een vuyt die ghenen die de Staeten daer toe gedeputeert hebben off noch deputeren sullen, volgende die generale instrcutie opde administratie ende consernatie vanden geestelicke goeden gemaect, volgende de welcke zyluyden oick gehouden sullen wesen den Staten ofte haerluyder gedeputeerden naer te leveren? alle brieven, registren, rekeningen ende diergelycken daer van zy versocht sullen worden, ten fyne als inden voirzeide instructie.
II
Item sullen nyemandt in haerluyder conventen moeghen ontfanghen dan by ?? ende consent vande gheene oft meerdeel van hem, die daer toe byde Staeten vuyt het ridderschap gedeputeert zullen wezen, die oick regardt nemen sullen dat dese ordinantie mach onderhouden worden, ende die jonffrouwen gehouden wezen in haer gerechticheyt voer te staen. Welcke Gedeputeerden yder in zyn quartier met die anderen van het ridderschap alle zaecken van importantie sullen gehouden wezen te communiceren.
21-8-1581: VERVOLG.
III
Item zullen van nu voertsaen nyemandt inde voirzeide conventen moeghen ontfanghen dan edelluyden kynderen daer van die stam ten minsten vanden vaeder riddermaetich ende sonder opspraecke es. Ende soe daer eenighe opspraecke mochte zyn dat die allvoerens die jonffrouwen inde conventen tontfangen by wettighe documenten wederleyt sall wezen.
IIII
Item dat gheen jonffrouwen inden conventen ontfanghen sall moeghen worden, ten zy die zes jaeren gepasseert syn.
V
Item dat die jonffrouwen gehouden zullen wezen commende inde conventen belofte ende eedt te doen van gehoorsaemheyt, ende reverentie te wysen die abdisse ende tgemeen capittel vande jonffrouwen, zoe langhe zyluyden in off van den convente zullen wezen ende die provens genyeten. Dat zy oick die ordinantie ende statuten vanden conventen gemaect ofte te maecken ende byde Staten belieft oft oeck die dye Staten over die voirzeide conventen gemaect hebben, ende noch zullen maecken oinderhouden sullen.
VI
Item dat zyluyden gehouden sullen wezen tmeeredeel van het jaer te resideren binnen den convente ende haer nyet langher buyten die provintie, ende stichte van Utrecht, absenteren dan een vierendeel jaers. Ende dat all op verbeurte van het jaer provens binnen twelcke zy hem geabsenteert zullen hebben, ende die reste van tminderdeel van tjaer zullen hen moeghen absenteren vuyt den convente met consent vanden abdisse, mits blyvende int landt van Utrecht.
VII
Item dat zy gehouden sullen wesen tallen tyden als zy hen vuyt den convente sullen willen absenteren, tsy dat zy binnen die provintie blyven off daer buyten vertrecken willen, tselve die vrouwe abdisse off in haer absentie die priorinne te kennen geven.
VIII
Item datmen inden voirzeide conventen nyet meer zall moeghen ontfanghen dan drie gesusteren.
21-8-1581: VERVOLG.
X
Item in dandere drie conventen, alze te Vrouwenclooster, ten Daele ende te Wittevrouwen salmen die jonffrouwen laeten versterven tot IX toe, ende inde plaetze vanden Xe affgestorven, zullen twee jonghe jonffrouwen weder aengenomen worden, die elcx een halve proven sullen genyeten, ende die IXe affstervende zullen noch twee jonghe jonffrouwen inde plaetse vandien aengenoemen worden, die tsamen een volle proven genyeten sullen, ende sall mitsdien tgetalle vande volle provens boiven drie vrouwen ende vier kinder provens, wezende van acht, ende tgundt dat boiven drie voirzeide provens jaerlicx sal moeghen incommen, zall geemployeert worden tot betaelinghe vande schulden, tot oinderhoudt vanden fabrycke, schattinghe, contributien ende diergelycken, ende sullen die vrouwen abdissen behouden die goeden totte abdye behoerende, ende daer toe zoe veel als hemluyden nu by tcontract tusschen hemluyden ende die jonffrouwen gemaect toegeleyt es, off toegeleyt sall worden, all by provisie ende tot dat die staet vande goederen gezien byde zlv bevnden sal wezen dat die min off meer provens sullen moeghen draeghen.
XI
Ende sullen die voirzeide jonffrouwen die kinder provens hebben, off besitten, by ordre succederen inde plaetze vande ghenen die affsterven, off vuytghaen sullen.
XII
Item sullen die voirzeide jonffrouwen haer provens jaerlicx betaelt worden op vier termynen elcke vierendeel jaers een gerecht vierendeel.
XIII
Item als eenige jonffrouwen afflyvich syn, dselve sal naer haer doot noch volgende twee termynen, alze te weeten deen termyn dat is het vierendeel jaers dat lopen sal op date vanden sterffdach ende noch een termyn daer naer, zonder meer, ende dat om te vervallen die costen vande begraeffenis.
XIIII
Item sal inde camer van die geenen die affsterven het zy abdisse oft joffrouwe blyven alle tgene dat eerstvast ende negelvast es ende merckelick alle thoutwerck dat inde camer es, allwaert oock nyet negelvast.
21-8-1581: VERVOLG.
XV
Item alzoe die jonffrouwen het linne werck dat den conventen behoort heeft gedeylt ende haer camers gestoffeert ghevonden hebben van yserwerck ende coperwerck, zall ten behoive vande camer ende die ghene die op de camer wesen sullen, blyven alle tlinne werck, tlinne, yser ende cooper werck, vuytgezondert alleenlick het linnewerck dat tot des overledens lyve behoort heeft.
XVI
Ende ingevalle yemandt vanden jonffrouwen afflyvich werden zonder testament gemaect te hebben, zullen alle die meuble by sulcke achtergelaeten coemende ten behoive vanden conente, soe verre het hen gelieft, vuytgesondert die meublen die boven gespecificeert staen, die comen sullen ten proeffyte vande camer. Ende zoe verre die vanden convente die voirzeide meublen accepteren, sullen daer van gehouden syn te doen die costen vanden begraeffenis, zonder nochtans dat zy gehouden sullen wesen eenighe andere schulden vande overleden jonffrouwen te betaelen, ten waere dat daer eenighe oude restanten van haer pensioenen stonden te betaelen, die zy gehouden sullen wezen ten proffyte vanden crediteurs te laeten.
XVII
Dat die jonffrouwen gheen abdisse kiesen zullen dan den Staeten aengenaem ende bequaem.
XVIII
Item sullen die voirzeide jonffrouwen voortaen moeten abstineren ende ophouden van alle exercitie vande Roemsche religie gelyck des generalick deur alle tlandt van utrecht geboeden es, ende sulcx nyet moeghen draeghen eenich habyt verscheyden van andere jonffrouwen, off daer by zy vuyt andere gekendt souden moeghen worden het sy buyten ofte binnen den convente. Sullen oick in haer habyten nyet vuytwendich ghaen noch zyde ofte fluwele clederen noch goude ketenen off andere diergelycke cleinodien oft juwelen om den hals, armen off lyff draeghen moeghen.
21-8-1581: VERVOLG.
XIX
Item ingevalle eenighe vanden jonffrouwen vande voirzeide conventen haer quamen te begheven inden echten staet (twelck sy sullen moeghen doen naevolgende die generael ordinantie, daer op gemaect, ofte te maecken) soe sullen haer proevens alsdan ter stondt leech syn, ende aen andere geconserveert worden, volgende tgene voirzeids es. Welverstaende dat zoe verre die ghenen die nu inden conventen syn hem inden echten staet begheven, dat in plaetse vandien gheen ander gesurrogeert sullen worden, maer sullen de selve haer provens trecken soe langhe zy in leven wesen sullen, sonder nochtans dat zyluyden eenighe accidentalia sullen moeghen genieten, ende teynden haer doot sullen die provens ledich wesen, sulcx van andere geseyt es.
XX
Van gelycken zoe verre gebeurden (dat God verhoede) dat haer yemandt vande voirzeide jonffrouwen conventen misdroeghe in onere soe sall die proven vande zelve mitter daet verstaen worden ledich te syn ende geconfereert worden in manieren voeren verhaelt.
XXI
Item die ghene die voorts inde voirzeide jonffrouwen conventen sullen commen, die sullen in plaetse vande costen vande cledinghe die zy plaegen te doen, ghenen zoe veel als een jaer provens bedraecht, twelck geemployeert zall worden tot betaelinghe vande schulden sonder dat sy vuytgaende die mit hen sullen moeghen nemen, mer die reste die zy inden convente gebracht sullen hebben, midsgaders tgene zy der wylen zy daer gewoent hebben overgespaert moeghen hebben, sullen zy mit hen moeghen nemen, vuytgesondert tgene voeren verhaelt es.
XXII
Alle twelck stadt ghrypen sall ter tyt toe dat byde Staten vanden lande van Utrecht anders geordineert sal syn.
z.j.: Instructie voerde Gedeputeerden vande Staeten vanden lande van Utrecht, die gecommitteert syn, omme te besoingneren, ordre te stellen, ende toesicht te nemen opde cloosteren ende conventen zoe van mans als vrouwen inden lande van Utrecht geleghen, midsgaeders op haeren goeden ten eynde die wel onderhouden geregiert ende geconserveert moeghen worden. Ende voirts op sulcke vordere poincten, die geestelicke goeden, beneficien ende officien, zoe ten platten lande, als inde steeden in ende buyten die vyff goidtshuysen gelegen, concernerende syn. Waer naer zy hem in exerceren van haer commissie sullen hebben te draeghen ende reguleren.
Inden eersten zullen van nue voorts aen die Staten van Utrecht allejaer erve personen committeren, alse vuyt elcke staet een, die opsicht sullen hebben op de geestelicke goeden vande cloosteren ende conventen inden lande van Utrecht gesamentelick? ende gelegen, om die byden anderen te houden ende conservieren voorde ghenen die nu inden conventen syn, off ter ordinantie vanden Staten ingestelt sullen werden, ende tot sulcke fundatie als daer nu es, off byde Staeten gemaect sal worden naer gelegentheyt vande zaecke, ende voirts op alsulcke andere forme ende maniere als hier naer verclaert sall worden.
II
Ende sullen die voirzeide gedeputeerden ten desen eynde driemael ter weecke vergaederen ende besoingneren, alze dynsdaechs, woensdaechs ende donredaechs, des soimers voer noen drie uren alse van VIIIe tot XIe ende des winterdaechs twee uren, alze van IX tot XI uren, ende des nae noens somers als winters twee uren, alze van II tot IIII uren.
III
Waer over zy elcx jaerlicx hebben sullen hondert carolus gulden tot XX stuijvers tstuck, dye hem betaelt sullen worden vuyte goeden, daer van zy administratie hebben sullen.
z.j.: VERVOLG.
IIII
Item sullen hebben tot haerluyder gerieve eene secretaris die gestaedelick mit hemluyden sal besoingneren ende allen acten, appoinctementen, apostillen, ordonantien, ende decreten die zy naer inhoudt deser instructie sullen maecken ende generaelick alle tgene hier naer verclaert staet, ende hem byden voirzeide Gedeputeerden geordineert sall worden van teyckenen, notule ende registre daer van houden, om tallen tyden van tgene byden voirzeide Gedeputeerden gedaen sal wesen te moeghen verantwoorden, die geloont sal worden naer gelegentheyt, ende soe men met hem sal connen accorderen.
V
Item sall vanden voirzeide costen een smaeldeylinghe gemaeckt worden over alle die conventen zoe van mans als vrouwen daer by elck naer zyn qualiteyt ende ryckdomme sal getaxeert worden, opt gene sy inde voirzeide costen gehouden sullen wezen te draeghen ende gelden.
VI
Item sullen voor yerst alle conventen soo mans als vrouwen inden lande van Utrecht gelegen off eysschen pertinente staet, ende inventaris van allen haeren goeden, soe wel daer van zy tegenwoordelick in possessie zyn, als binnen den tyt van X jaeren geweest hebben, midsgaders oick van allen actien ende gerechticheyden die sy tot eenighe goeden hebben, oock van haer in ende vuyt schulden, met pertinente specificatie vande grote, plaetse daer die goeden gelegen syn ende distinctie vande bepaelinghe vande selve, het sy landen, thienden, huysen, gronden, erven, veenen, bosschen, erffpachten, thinsen, visscheryen, vogelkoyen ende andere, wye die gebruyct, hoe langhe die verhuyert syn, voer wat pryse ende diergelycke.
VII
Ende om hier van goede verzekertheyt te moeghen hebben, sullen moeghen eysschen exhibitie vande huyrcedullen ende vande rekeninghen dye vanden ontfanck ende vuytgheven vande voirzeide goeden gedaen zyn, ende de selve jeghens den overgeleverden staet consereren, om te sien off tselve met den anderen accordeert, ende off daer inne gheen fraude off bedroch gecommitteert es.
z.j.: VERVOLG.
VIIII
Tot welcken eynde syluyden nyet alleen sullen moeghen eysschen rekeninghe vande lopende oft recht voorgaende jaeren, mer sullen hem oock moeghen doen exhiberen, zoe wel die rekeninge vande voirzeide goeden, incommen, ende vuytgheven vandyen oick voor date vande trouble van den jaere LXXII gemaect gehouden ende gepasseert op dat sy den gerechten staet ende weerde vande goeden daer vuyt perfectelick moeghen weeten.
IX
Item soe verre die voirzeide Gedeputeerden int visiteren ende deursien vande voirzeide huyrcedullen ende rekeninghen bevinden eenighe merckelicke suspitie van alienatie, collusie, off fraude die int verpachten ende verhuyeren gecommitteert souden moeghen wezen, sullen tselve den Staeten vanden lande van Utrecht, off haerluyder Gedeputeerden te kennen gheven, om daer inne versien, ende jegens den participateurs van alsulcke frauden, oft collusie geprocedeert te worden, soe naer gelegentheyt vande saecke bevonden zall worden te behoeren.
X
Item sullen merckelick den voirnoemden Staeten adverteren, soe verre sy bevinden binnen den tyt van thien jaeren herwerts eenighe goeden veralieneert in pandtschap ofte oick in langhwylighe huyere gegeve te syn, om geprocedeert te werden tot renocatie ende cassatie soe wel van alsulcke alienatie pandtschap als verhuyringhe, ofte ten minsten tot reductie opden behoirlicken pryse ende valeur.
XI
Ende om hier inne pertinentelick ende ordentelick geprocedeert te worden, sullen die voirzeide Gedeputeerden gehouden wesen haerluyder administratie desen aengaende ende by wat forme hen dunct datmen hier inne behoort te procederen den voirscreve Staten oft heurluyder Gedeputeerden scriftelick over te leveren.
z.j.: VERVOLG.
XII
Ende sullen die voirzeide Gedeputeerden die voirzeide inventarissen van elcke convent apart, ende op hem selven byde secretaris doen registreren, om voirts by tselve registre gevoucht te worden alle naevolgende rekeningen, mitsgaders oick d’acten die in regard van yegelick convent gemaect oft gedepescheert sullen worden.
XIII
Item sullen voor all, acht nemen, ende adviseren, hoe verre sy bevynden eenigher der voirzeide conventen goeden in den lande van Utrecht gelegen met schulden belast off bezwaert te syn, het sy reele, oft personele renten, ofte lopende schulden, mit wat middelen men die daer van sal moeghen vryen ende lossen, sonder nochtans dat zyluyden eenighe afflossinghe van renten sullen moeghen doen, dan by kennisse off ter ordinantie vanden voirzeide Staten offt haerluyder Gedeputeerden.
XIIII
Item soe verre van node waere tot bevrydinghe vanden voirzeide goeden eenighe landen, huysen, gronden oft erven te vercopen wat goeden alder nutste ende proufytelick vercoft souden dienen, ende besonder off die voirzeide conventen gheen goeden buyten den lande van Utrecht leggende hebben die prouffytelick souden wesen te vercopen, in pandtschap oft erffpacht vuyt te slaen, off mit renthen te bezwaeren, om die goeden inden lande van Utrecht leggende saer mede te bevryen ende lossen.
XV
Item sullen ter stondt naer die receptie van desen die vanden voirzeide cloosteren ofte conventen scherpelicken belasten ende bevelen dat zy voorts aen gheen huyere maecken dan int bywezen van hemluyden oft ten minsten een van hem, op peyne dat die huyere die sonder haerluyder, ofte een van hemluyden bywezen gemaect sullen syn, gehouden sullen wezen van onweerden. Beheltelick nochtans dat syluyden in andere saecken geoccupeert synde, alzoe dat zy hier toe nyet en souden connen vaceren, by believen vande Gedeputeerden vanden Staten yemant anders hier toe sullen moeghen substitueren.
z.j.: VERVOLG.
XVI
Item alvoeren die huyeren te approberen oft vuyterlick te sluyten, sullen gehouden wezen hem wel ende volcomelick te informeren om luyden die kennisse vande goeden hebben opde rechte weerde vandien.
XVII
Item sullen goede opsicht nemen dat int maecken vande huyere gheen collusie en geschiede noch gheen onbehoirlicke ransoenen genomen, noch andersins eenighe fraude daer inne gecommitteert worden ende sulcx en zullen, noch syluyden, noch haere gesubstitueerden eenighe ghiften ofte gaven, hoe cleyn die oock syn moeghen ontfanghen, noch oick inde huyere enich paert oft deel hebben direchtelick noch indirectelick in enigher wys ofte manieren.
XVIII
Item sullen sien off zyluyden een eenparighe voet opde ransoenen souden connen inbrenghen ende van yder huyere bedinghe een derde paert van een jaer pachts te ransoen.
XIX
Item sullen sorch draeghen dat die landen nyet verhuyrt worden, dan aen pachters die notoerlick souffisant zyn voor die huyere ende anders goede souffisante borghe nemen binnen de landen van Utrecht geseten ende gegoet voer die onderhoudinghe ende voldoeninghe vanden huyre ofte huyercedulle, het zy dat die pachters ende goeden binnen oft buyten die landen van Utrecht geseten ende gelegen zyn, soe verre sy des practicabel vynden, ende de zelve neffens den principaelen huyrman acte van condemnpnatie doen passeren voer den Hove van Utrecht, ofte voor den gerecht daer onder die huyrman geseten es, off die pachtgoeden geleghen syn.
XX
Item en sullen gheen langher huyere moeghen gheven dan den tyt van IX jaeren ten langhsten mer liever minder, als van vyff, zes off zeven jaeren, naer dat zy die gelegentheyt vande tyt, saecke, landen ende persoenen bevinden sullen, ende dat in regard dat op dese gelegentheyt nyet en dient langhe huyere gegeven.
z.j.: VERVOLG.
XXI
Item zullen die vanden conventen voirzeids alle jaer eens den? even rekeninghe ende bewysvan heurluyder ontfanck ende administratie, dselve rekeninghe, hoeren ende sluyten, ten waere dat sy daer inne eenighe merckelicke zwaericheyt bevonden, die zy den Staeten sullen moeghen aengheven, om haerluyder advies ende meyninghe daerop ge hoort, voorts tot sluyten vande zelve rekeninghe geprocedeert te worden naer behoiren.
XXII
Ende ten eynde dat hier inne rypelick ende ordentlick geprocedeert worde, sullen die vande voirzeide conventen gehouden syn rekeninghe te leveren in handen vanden Gedeputeerden voirzeids XIIII daghen vooorde tyt dat die gehouden sullen worden, om by henluyden gevisiteert ende deursien te worden, ende ten daeghe vanden rekeninghe gereet ende geresolveert te moeghen wesen, van tgundt sy daer op te segghen sullen hebben.
XXIII
Item sullen die voirzeide Gedeputeerden opt hoeren vande voirzeide rekeninghe voer haer vacatien, soe voer als nae noen, ende den secretaris voir zyn moeyten van dzelve t’apostilleren, elcx des daechs hebben XV stuijvers.
XXIIII
Item die rekeninghe gesloeten zynde sullen gehouden syn tslot vandyen den Staeten oft haerluyder Gedeputeerden over te leveren om tselve gesien geordonneert te worden, sulcx sy bevynden sullen te behoiren, ende soe daer eenighe penningen op tslot vande rekeninghe overschieten zullen die employeren tot behouff vanden convente ‘tsy tot betaelinghe vande schulden, afflossinghe van renten oft anderssins.
XXV
Item soe eenighe conventen syn die rentmeesters gebruycken, sullen neerstighe toesicht nemen dat die souffisant syn, ofte emmers souffisante cautie stellen voer haerluyder ontfanck ende administratie thaerluyder genoughen, ende hemluyden oock eedt aff nemen dat syluyden die goeden wel ende getrouwelick sullen regieren ende administreren ten proffyte vande conventen, ende naer inhoudt der instructie hemluyden gegeven.
z.j.: VERVOLG.
XXVI
Item sullen met den eersten doen opteyckenen van naeme te toenaeme alle persoenen die inde voirzeide conventen syn ende aldaer onderhouden worden soe wel geoort als ongeoort, mitsgaeders oock vander ghene die buyten die conventen syn, ende by tselve gealimenteert oft onderhouden worden.
XXVII
Item alsoe byde Staeten geordonneert es dat die mans conventen geen religeuse meer sullen moeghen ontfanghen, zoe sullen die voirzeide gecommitteerden dselve conventen belasten, dat als eenighe monicken off religieusen sterven, zyluyden hem tselve ter stondt doen weeten. Twelck die voirzeide gecommitteerden den Staten oft haer luyder Gedeputeerden an geeven sullen, om geordineert te werden wes die vanden voirzeide convente in plaetze vanden costen die zy van alsulcke affgestorvenen pleghen te hebben doen sullen, volgende die generale resolutie ofte instuctie vandie Staeten.
XXVIII
Item soe veele die jonffouwen ende bagynen conventen aenghaet, sullen met den yersten den staet vande goeden gesien, admiseren hoe veel persoenen men daer op bequaemelick sall moeghen onderhouden, ende tselve den Staeten overbrenghen om geordineert te worden alsmen bevinden zall doenlick te syn.
XXIX
Item op dat in het vuytreycken vanden alimentatie gheen bedroch en geschiede sullen die ghene die alimentatie vuytgereyct wordt, gehouden syn alle jaers, over te zeynden anden conventen attestatie, daer by blyct dat zy noch in leven syn, ende hen onthouden in plaetze die hem noch houden inde unie vande generale Staeten, off zoe sy buyten lants zyn in plaetsen den vyanden vande generale Staten nyet toegedaen noch daer mede verbonden.
XXX
Item zullen mede opsicht nemen dat inde jonffrouwen conventen voort an nyemant ontfanghen worde, dan die den Staeten aengenaem, ende volgende die speciale ordinantie opde voirzeide conventen gemaeckt, bequaem ende gequalificeert syn om daer in ontfanghen te moeghen worden.
z.j.: VERVOLG.
XXXI
Item zoe veel die bagynen conventen aengaet zullen oick goede toesicht nemen, dat daer inne gheen persoenen ontfanghen worden, dan die bequame ende gequalificeert zyn, volgende d’ordonnantie hier op specialick gemaect ofte te maecken, ende sonderlinghe dat die byde steden daer die conventen gelegen syn, toegelaten sullen wezen.
XXXII
Item zullen voorts generaelick executeren ende doen executeren allen ordonnantien die byde Staeten alrede gemaect syn ende noch gemaect sullen worden opde voirzeide conventen ende haere goeden ende daer toe moeghen gebruycken der Staeten deurweerder ofte eenighe van Staeten panders diet hem gelieven zall.
XXXIII
Item soe veel als aengaet den lantcommandeur ende Balyer den zelven sullen zy voor yerst affeysschen haerluyder yerste fundatien, ofte stabilementen, om die gesien ordre gestelt te worden, dat die soe veel het moegelick es, onderhouden worden, ende merckelick dat voorts an nyemandt inde voirzeide conventen ontffanghen worden, dan persoenen gequalificeert ende bequaem, om tlandt met waepenen te peerde te dyenen, ende den Staten aengenaem volgende de voirzeide fundatien.
XXXIIII
Item om dese ordre bequamelick te moeghen stellen sullen den voirzeide landtcommandeur ende Balyer aff eysschen den staet van heure goeden midsgaders vande rekeninghe daer van gehouden, volgende tgene voeren verhaelt es doch mit sulcke discretie dat sy verstaen moeghen dat in dese nyet gesocht wordt eenighe veranderinghe mer alleen conservatie van heuren goeden, om die gesien voorts byden Staten hierop gedisponeert te worden, zoe die Staeten dat doenlick vynden zullen.
XXXV
Item sullen oick die voirzeide Landtcommandeur ende Balyer aff eysschen specificatie vande commanderien onder hemluyden respective behoirende, waer die leggen wye die jegenwoordelick besitten, wat goeden daer toe behoiren, ende waer die meest gelegen syn.
z.j.: VERVOLG.
XXXVI
Item sullen hemluyden belasten, dat zyluyden voorts an gheen personen in haerluyder conventen aennemen dan die den Staeten aengenaem sullen wezen ende bequaem, volgende die fundatien ende ordonnantien daer op te maecken ende goede opsicht nemen dat die voirzeide bevelen alsoe naegecummen, ende achtervolcht worden.
XXXVII
Item sullen oick versien dat ten platten landt gheen pastooren noch predicanten meer gestelt worden, dan die by hemluyden daertoe geadmitteert ende bequaem gekendt sullen wezen. Ende den gene die sy bevinden sullen ter contrarie van desen gestelt te syn, zullen zyluyden ter stondt affsetten ende destitueren, hem interdicerende van Staeten weghen hem die pastorye noch predicken meer te onderwynden, welverstaende nochtans dat den patronen, ghifters ofte collateurs haerluyder recht geconserveert sall worden, ende dat sy alsulcx inde plaetse vande ghenen die gedestitueert sullen wezen, andere sullen moeghen presenteren ende te dien eynde sall dselve patronen alzulcke destitutie geinsumeert worden.
XXXVIII
Item sullen alle pastoiren ende andere die eenighe vicaryen beneficien, ofte geestelicke officien ten platten lande besitten in die naem vanden Staeten ordineren ende bevelen dat zyluyden binnen zekeren redelicken tyt overbrenghen den staet vande goeden tot die voirzeide pastoryen, vicaryen, beneficien, oft officien behoirende met pertinente desiguatie? vande plaetse daer die gelegen syn, vanden bepaelinghe, vanden bruyckers, wat die in huyere gelden, hoe hooch die verhuyrt syn, ende aen wyen ende voirts als van andere voirens geseyt is, mitsgaders wye collatoeren ofte gifters vande voirzeide pastoryen, beneficien, oft officien syn, ende sullen voir all die haer curen ofte pastoryen nyet personelick en bedienen noch aldaer en resideren, scherpelick belasten dat zy tzelve doen binnen sulcken tyt als syluyden hem daer toe ordineren sullen.
z.j.: VERVOLG.
XXXIX
Item soe verre sy bevinden dat die collatoiren weerlicke persoenen syn, sullen dselve insgelicx ordonneren pertinente staet over te leveren vande goeden tot die pastoryen oft beneficien thaerluyder collatie staende, behorende in manieren alsvoeren.
XL
Item om van alles te vollcomelicker geinformeert te wesen, zullen zoe wel den possesseurs vanden pastoryen ende andere beneficien oft officien, als den collateurs ordonneren te exhiberen die fundatien die zy vande voirzeide pastoryen, beneficien oft officien hebben, welcke fundatien zy sullen in een registre doen registreren, ende byden secretaris doen authentizeren.
XLI
Item soe verre eenighe hier inne weygerich mochten syn, die sullen zy daer toe moeghen constringeren by peyne, gysselinghe, arrest van persoenen ende goeden, off by zulcke andere middelen, als sy hier toe bequaem vynden zullen.
XLII
Item om te weeten die fundatien ende gelegentheyt vanden pastoryen, beneficien ofte officien, die juris patronatus ecclesiastici syn, sullen den officiael vanden domproost, proost ende archidiaecken van Oudemunster, St. Peters, St. Jans, St. Marien, ende oick vanden choorbiscop doen exhiberen die registeren die zyluyden onder hem hebben vande pastoryen, beneficien ende officien inden lande van Utrecht geleghen zulcx sy die ten tyde vande laetste visitatie gevonden, om daer vuyt geteyckent ende geregistreert te worden tgene sy tot claeringhe vande saecke, ende conservatie vande goeden dienlick vinden sullen ende vorder nyet.
z.j.: VERVOLG.
XLIII
Item daer zy bevinden sullen die gifte van simpele beneficien ofte officien toe te coemen weerlicke persoenen oft oick geestelicke in die qualiteyt als weerlicke zullen voorsien, dat het een derdendeel vandien boven die vruchten oft incommen vande pastorye geapplicieert worden tot onderhoudt vande predicanten ofte ministers, ende andere kercken dyenaers ende die andere twee derdendelen tot onderhoudt van eenighe persoenen bequaem om te studeren, die de collateurs de voirzeide gedeputeerden presenteren sullen die de zelve soe verre sy bequaem syn om te studeren admitteren, ende daer van notule doen maecken ende registre houden sullen, welcke geadmitteerde persoenen alsdan volgen sullen die twee deelen vanden vruchten vande voirzeide beneficien oft officien, geduerende den tyt dat sy in studie wezen sullen ende langher nyet, maer sullen die collatoren naer dat sulck gepresenteerde haer studie geabsolveert, oft verplaeten sullen hebben, eene anderen bequaemen persoen in die plaetze den voirzeide gedeputeerden moeghen presenteren om geadmitteert ende die vruchten vande tweedeelen byde selve in studio genoten te werden, soe langhe ende in manieren als voirzeids.
XLIIII
Ende op dat hierinne gheen fraude en gebeure sall alzulcke gepresenteerde gehouden wezen alle jaer aen tcollegie vanden voirzeide gedeputeerden over te seynden certificatie vande plaetse, stadt, ofte universiteyt daer hy in studio es, inhaudende den tyt wanneer hy daer gecomen es hoe langhe hy daer geweest heeft ende in wat faculteyt hy aldaer studeert, op peyne dat by gebreecke vandien die vruchten voer den jaere dat hy sulcx nyet gedaen en heeft verbuert sullen wesen, ende byde voirzeide gedeputeerden geaplicieert worden, daer ende soe sy dat ordonneren sullen.
XLV
Item sullen die voirzeide persoenen die tot sulcke beneficien gepresenteert sullen worden ten minsten oudt moeten wesen zeven jaeren.
z.j.: VERVOLG.
XLVI
Ende oft gebuerde dat eenighe collatoeren in gebreecke waeren van binnen den tyt van zes maenden tot sulcken beneficien yemanden te presenteren, soe zullen t’eynden de selve ses maenden die vruchten van een halff jaere verbeurt wesen, om by tcollege geemployeert te worden daer zy des ordonneren sullen.
XLVII
Ende zoe verre sy in gebreecke syn binnen een jaer yemanden tot sulcke beneficie off officie ledich geworden synde te presenteren, soe sullen die vruchten van tgeheel jaer verbeurt wezen ende sullen alsdan die voirzeide gedeputeerden tvoirzeide beneficie, oft officie yemandt die bequaem es, gehouden wesen te confereren om in studio daerop onderhouden te worden, ende die selve die voirzeide tweedeelen vande vruchten responderen, ter tyt toe boven verhaelt.
XLVIII
Item sullen die voirzeide gedeputeerden staet maecken van alle die goeden, ende incommen vande kercken, zoe wel ten platten lande als inde stadt, ende steden vanden lande van Utrecht geleghen, te weeten soe wel parochiaele als collegiaele, die vyff goedtshuysen, ofte kercken binnen Utrecht alleen vuytgesondert.
XLIX
Item den voirzeide staet gemaect synde in manieren alsboven vande goeden vanden conventen ende cloosteren geseyt es sullen daer van den Staeten rapport doen om daer van gedisponeert te worden soe sy bevinden sullen oirbaerlick te syn.
L
Item sullen insgelicx staet maecken van alle goeden die eenige broederschappen inde voirzeide kercke geleghen toecomen ofte competeren.
LI
Gelycken staet sullen maecken van alle pastoryen, beneficien ende officien inde kercken binnen der stadt ende steden vanden landen van Utrecht gelegen ende gefundeert ende hemluyden die fundatien daer van doen exhiberen, ende hem voorts in alles reguleren in manieren als vanden beneficien ten platten lande geseyt es, ende den Staten van als rapport doen ten fyne boven verhaelt.
z.j.: VERVOLG.
LII
Item alsvoeren verstaet dat veel beneficien ende geestelicke officien, zoe inde steden als ten platten lande van Utrecht gelegen gesupprumeert ende die goeden daer van verdonckert, ende tot weerlicke saeecken geemployeert syn, soe sullen sy hem neerstelick daer op informeren om die goeden die daer toe behoort hebben, weeder te voirschyn te doen brenghen, om ter ordinantie vanden Staten, tot goidtvruchtighe saecken geappliceert ende gebruyct te worden. Ende om hier toe te geraecken, sullen hem moeghen doen exhiberen alle fundatie kercken, registeren, rekenschappen ende prothocollen, midsgaders die registeren vande officialen voeren verhaelt, ende sulcke andere als daer vuyt sy sullen nemen die waerheyt vande saecke te moeghen vernemen.
LIII
Sullen hierop oick hooren die oudtste ende gequalificeerste vande dorpen ende parochie daerinnen vermoet dat eenighe beneficien gesupprumeert souden moeghen wezen.
LIIII
Item en sullen hem die goeden ende saecken vande vyff godshuysen nyet moeghen onderwynden vorder dan hier naer verclaert staet.
LV
Ende yerst sullen de selve vanden vyffgoidtshuysen doen overleveren d’acte daer by zy bevolen zullen gheen goeden te veralieneren, belasten noch bezwaeren, naervolgende die forme die hemluyden daer van gelevert es off gelevert sal worden.
LVI
Item sullen de selve vanden vyffgoidtshuysen doen exhiberen staet van twassch ende olie ende wyn dat syluyden in haer kercken te gebruycken plaeghen, ende by provisie het equivalent vandien byde voirzeide goidtshuysen doen opbrenghen om geappliceert te worden tot onderhoudt vanden predicanten vande stadt Utrecht volgende d’ordonnantie byde Staeten daer aff gemaect.
z.j.: VERVOLG.
LVII
Item sullen noch die vanden voirzeide vyff goidtshuysen doen opbrenghen staet vanden goeden ende costen die sy an choraelen plaeghen te cost te leggen, om tot een seminarie geappliceert te worden voor yerst vanden XXV persoenen vuyt die selve choraelen te kiesen, zoe verre die tot studeren bequaem syn, indien nyet van andere bequaeme jonghe borghers kynderen deser stadt Utrecht oft van andere steden ende dorpen vanden lande van Utrecht, volgende die speciale ordinantie daerop gemaect ende te maecken.
LVIII
Item sullen die vanden voirzeide vyffgoidshuysen doen leveren pertinente specificatie van alle die vicarien ende ander cleyne beneficien ende officien die in haerluyder kercke gelegen syn, ende vande ghene die de selve jegenwoordelick besitten, mitsgaders den staet vande goeden daer toe behoerende.
LIX
Welverstaende dat off die vande vyff goidtshuysen hem hier inne weygerich mochten laeten vynden ende dat die voirzeide gedeputeerden hen lieten duncken duncken dat syluyden den staet vandie goederen ende incommen vandyen bequamelick soude gecryghen vande besitters vande voirzeide vycarien, beneficien ende officien, dat sy dselve oock van hemluyden sullen moeghen eysschen, ende ingevalle van eenighe weygeringhe daer toe te moeghen constringheren.
LX
Item zoemen verstaet dat zedert date dat die Staeten haer ordinantie opde geestelicheyt ende haerluyder goeden gearresteert hebben veele vicarien, beneficien ende officien inde vyff goidshuysen leedich geworden syn sullen hem daerop informeren an wye dselve geconfereert syn, om die informatie gesien, daer inne gedaen te worden, volgende tgeene die Staeten alreede daerop geordonneert hebben ende noch voorts ordonneren sullen.
z.j.: VERVOLG.
LXI
Item sullen voorts generalick executeren alle ordonnantien byden Staeten gemaect ofte noch te maecken op de geestelicheyt ende haere goeden, daer van sy specialick gelast sullen worden.
LXII
Item sullen geauthoriseert syn alle haer bevelen met peyne te valueren ende bevestighen, het sy pecunuele? oft van ghysselinghen, arrest van persoonen ofte goederen, oock van schutten in huysinghe te stellen, ende sulcke andere als syluyden bequaemste vinden sullen, om den moetwillighen tot obedientie te moeghen constringeren.
LXIII
Item sullen in alle swaericheyden haer recours moeghen nemen tot den Staeten, oft haerluyuder gedeputeerden.
LXIIII
Item sullen van alles pertinente notule doen maecken, ende register houden, soo dat sy tallen tyden voorde Staeten sullen moeghen verantwoorden van tgeene by hemluyden gedaen off geretracteert sal wezen.
LXV
Item off gebeurden dat hem eenighe byden ordinantie vande voirzeide gedeputeerden bezwaert voinden, zullen die redenen van haerluyder bezwaernisse ande voirzeide gedeputeerden moeghen remonstreren, die dselve over nemen, ende soe verre zy die pregnant vinden haer ordonnantie veranderen, off reformeren, zullen moegen, ende indien zy die nyet pregnant vinden zullen die aff moeghen slaen. Ende indien parthyen daer mede alsnoch nyet te vreden en syn, sullen heur grieven ande Staeten moeghen te kennen geven. Mer des nyettegenstaende by provisie d’ordonnantie zoe verre die reparabel es gehouden wesen te voldoen oft pareren ter tyt toe anders byde Staten geordonneert syn sall ende soe verre eenighe parthyen bevonden worden frmoelicken ende sonder merckelicke redenen hem over d’ordonnantie vanden gedeputeerden beclaecht te hebben sullen byde Staeten in een amende gesleten? worden naer gelegentheyt vande saecke.
9-11-1581: Copye
Gesien by myn heeren den gedeputeerden vanden Staten slants van Utrecht tot directie vanden geestelicken goederen speciallicken gecommitteert allen die stucken ende munenten? by den pater van Reenen soe vuyt zynen als uyt synen ?? naeme? eerst anden Staten ende heeren gedeputeerden geexhibyert metsgaders diverse bevelen? oock penale? der voorzeide Staten daer op gevolcht ende nae byden selven Staten aenden gedeputeerden alhyer gerenvoyeert mitsgaders anden requesten anden gedeputeerden alhyer presenteert ende nair insinuatie anden magistraet van Rhenen oock op penen van provisie behoerlicken gedaan hebben myn heeren den gedeputeerden voorzeids verclaert ende geordonniert verclaren ende ordonniren by dese dat die van die magistraet van Renen gehouden zullen syn den voorzeide pater te lyden ende gedogen aldaer te woenen ende die goederen vanden convente (die hy voerens placht) te administreren ten mynsten by provisie ende tot dat byden Staten op de saacke vanden paters anders gedysponeert zall wesen off te dat zy luyden ofte dien die interdicte gedaan den rentmeister vanden voorsz convente nopende d’alimentatie van hondert vyftich guldens sjaers tot behoeeff vanden selven pater ende voorts gehoert de verclaringe vanden conventevalen? ordoneren die vande magistraet voorzeids dat syluyden gedoghen heer? ??? dochterken? inden? voor gementionyeerde requesten geroeert voercomende? te comen ende te blyven inden voorzeide convente die een lyetmaet vandyen omde dit all by provisie ende ter tyt toe dan plenarie op alles gedisponeert ende geordoniert sall wesen. Actum den IX novembris 1581. Myn present als secretaris ende was onderteickent Frans Verwey

Kenmerken

Datering:
1337-1813 (1840)
Plaatsnaam:
Rhenen
Omvang:
67,50
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van gemeentelijke organen
Herkomst:
Overheid_R
Auteur:
K. Heeringa, H. van der Heiden en H.J. Postema
Rechtsvoorgangers:
Gemeentebestuur Rhenen
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 152 Stadsbestuur Rhenen 1337-1813 (1840)
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 152