Iedere archiefdienst heeft ze, archiefstukken die 'nergens' bij horen. Die stukken worden dikwijls ondergebracht in een collectie losse aanwinsten. Dergelijke collecties bevatten meestal zeer gevarieerd en interessant materiaal. Ze zijn in de loop van de tijd gevormd door stukken die door particulieren of door andere archiefdiensten zijn geschonken. Daarnaast worden in de regel ook ‘stukken aangetroffen in het depot’ en stukken van onbekende herkomst opgenomen.

De Collectie Losse Aanwinsten van het RAZU is dynamisch van aard. Nieuwe losse aanwinsten worden periodiek aan de inventaris toe- en tussengevoegd, en krijgen dan een inventarisnummer volgend op het laatst toegekende nummer. De collectie had op het moment van vorming in februari 2011 een omvang van drie strekkende meter, telde toen 313 inventarisnummers (waarvan 40 charters). In mei 2012 zijn toe- en tussengevoegd de nrs 314-350, in juni 2013 de nrs 351-385, in februari 2014 de nrs 386-389, in juni 2014 de nrs 390-485, in november 2015 de nrs 486-640, in mei 2016 de nrs 641-709, in januari 2017 de nrs 710-1012, in december 2017 de nrs 1013-1133, in november 2019 de nrs 1134-1285, in februari 2020 de nrs 1286-1324, in juli 2020 de nrs 1325-1334, in augustus 2020 de nrs 1335-1434, in juni 2021 de nrs 1435-1551, in juni 2022 de nrs 1552-1818, in maart 2023 de nrs. 1819-1848 en in oktober 2023 de nrs. 1849-1854. In enkele gevallen zijn al bestaande nummers nadien aangevuld.

Het begin van de collectie ligt in februari 2011 toen enkele al bestaande collecties zijn samengevoegd. Dat waren de:
- Collectie Handschriften Amerongen, 1930-1940;
- Collectie Handschriften Doorn, Driebergen-Rijsenburg, Leersum en Maarn, 1800-1997;
- Collectie Handschriften Houten, 1674-1934;
- Collectie Handschriften Wijk bij Duurstede, 1378-2009. De aanvang hiervan ligt in het eind van de negentiende-begin twintigste eeuw toen binnen de toenmalige gemeente Wijk bij Duurstede een aantal losse stukken (merendeels gedrukte publicaties) bij elkaar werden gebracht in deelcollecties (met name van burgemeester M.A. Meijjes) en in de bibliotheek. Deze Wijkse collectie bevat soms alleen fotokopieën van stukken omdat de originelen door de archiefcalamiteit (eind 2002) verloren zijn gegaan.

Voor zover niet van meer algemene aard zijn de stukken samengebracht per plaats in het werkgebied van het RAZU. In een aantal gevallen is daarbij een nadere onderverdeling aangebracht. De stukken zijn chronologisch opgenomen. Waar van toepassing zijn ze door middel van een nadere toelichting verder ontsloten.

Het RAZU beheert een aantal (gemeentelijke) documentaties. Gelet op de verwantschap tussen de Collectie Losse Aanwinsten en die documentaties wordt geadviseerd tevens de inventaris van de betreffende documentatie te bezien.

Gebruikte afkortingen:
- NCC = Nederlandse Centrale Catalogus;
- Van de Water = J. van de Water (1729), 'Groot Placcaatboek vervattende alle de placaten, ordonnantien en edicten, der edele mogende heeren Staten ‘s Lands van Utrecht; mitsgaders van de ed. groot achtb. heeren borgemeester en vroedschap der Stad Utrecht; tot het jaar 1728 ingesloten'. 3 Dln. Utrecht: Jacob van Poolsum.