De vereniging De Werkinrichting werd op 28 mei 1856 opgericht in een gebouw van de gemeente Leerdam gelegen aan de Nieuwstraat. Het doel van de vereniging was het tegengaan van bedelarij in de gemeente Leerdam door armen werk, voeding en verwarming te verschaffen of ter verpleging te huisvesten. De inrichting nam in één afdeling behoeftigen op. Dat waren meest ouden van dagen die als zij dat konden, in ruil daarvoor moesten werken. In een andere afdeling werd aan werkzoekenden alleen overdag werk verschaft tegen voedsel en wat loon. Zo was het de gemeente mogelijk voortaan de bedelarij te verbieden.
De middelen die de vereniging had om de doelstelling te bereiken waren: vrijwillige bijdragen, erfstellingen, legaten en contributies van leden.
Het dagelijks bestuur bestond uit maximaal 12 leden. Er waren eveneens maximaal 12 commissarissen die jaarlijks de rekening en verantwoording inzagen.
Rond 1890 blijkt de werkinrichting op zijn retour. Van de dagopvang werd toen al nauwelijks gebruik gemaakt en waren er maar negen bejaarden in de verzorging. In 1937 werden de statuten gewijzigd en werd de werkinrichting een tehuis voor ouden van dagen waarbij de doelstelling verzorging van bejaarden was. In 1943 werd besloten om de werkzaamheden tijdelijk te staken omdat er nog maar twee bejaarden over waren. Om eventueel later weer te kunnen doorgaan achtte men het beter niet tot liquidatie over te gaan en de vereniging als het ware slapende te houden. Uit die slaap werd het tehuis echter niet meer wakker. Het jaar 1949 betekende het definitieve einde.

In 1974 werd het archief van de werkinrichting opgenomen in de archiefbewaarplaats achter het gemeentehuis van Leerdam. Daarvoor bevond het zich in het museum Het Poorthuis in Leerdam. In 1977 kwam het in eigendom van de gemeente Leerdam. Na opname van de gemeente Leerdam in de gemeente Vijfheerenlanden, werd het archief overgedragen aan het Regionaal Archief Zuid Utrecht.
Het archief was in 1963 al een keer geïnventariseerd. Eén van de stukken is een bijbehorende inventaris waarvan de vermelding van een auteur ontbreekt.
De bescheiden die zijn opgenomen in deze inventaris zijn op stuksniveau beschreven.
Veel stukken met hetzelfde onderwerp zijn hierbij samengevoegd en daarvan verzamelbeschrijvingen gemaakt. De structuur van het archief en dus ook van de inventaris is aangepast.
Vermoedelijk ontbreken er veel stukken, maar in ieder geval zijn belangrijke series als jaarrekeningen en verslagen van de regenten en commissarissen (bijna) compleet.
Van de stukken is niets weggegooid. De schifting in te bewaren en te vernietigen bescheiden was al eerder gemaakt. De stukken zijn, voor zover die er nog inzaten, van nietjes en paperclips ontdaan en in zuurvrije omslagen gedaan. Na de bewerking is de omvang van het archief 90 strekkende centimeter.

Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken:
- Werkinrichting, later tehuis voor ouden van dagen, 1856-1949 (587);
- het of (de) inventarisnummer(s) van de stukken